Merhabalar değerli okurlarımız,
Bu sayımızda biyografi köşemiz için seçtiğimiz isim bilişim dünyasına, günümüzde birçok kodlama teorisinin temelini oluşturan Hamming kodu, Hamming mesafesi, Hamming matrisi, hata bulma(error-detection) ve hata düzeltme(error-correctness) gibi çalışmaları ile önemli katkıları olan, meslektaşlarının çoğu tarafından alışılmışın dışındaki düşünceleri ve farklı bakış açısı ile takdir kazanmış, bazı meslektaşları tarafından ise egoist, beraber çalışması zor olan ve yeterince düşünmeden harekete geçen biri olarak değerlendirilmiş, kişiliğini bir kenara bırakacak olursak yaptığı çalışmalar, yazdığı kitaplar ve öğretileriyle kendisini günümüze taşıdığını söyleyebileceğimiz Turing Ödüllü Amerikalı matematikçi Richard Wesley Hamming.
Richard Wesley Hamming 11 Şubat 1915'de Chicago, Illinois'de doğdu ve orada büyüdü. Mühendislik okumak istemesine rağmen o sıralarda meydana gelen Dünya Ekonomik Bunalımı ile burs alabileceği tek yer olan ve mühendislik okulu bulunmayan Chicago Üniversitesi'ne gitti ve matematik alanında lisans derecesini aldı(Sonradan yaptığı açıklamalarında mühendislik yerine matematik alanına yönelmesini iyi bir şans olarak değerlendirmiştir). Yüksek lisansını 1939'da Nebraska Üniversitesi'nden aldıktan sonra Urbana-Champaign'deki Illinois Üniversitesi'e girdi ve 1942 yılında bir matematik profesörü olan Waldemar Trjitzinsky gözetiminde yazdığı "Some Problems in the Boundary Value Theory of Linear Differential Equation" (Doğrusal Diferansiyel Denklemlerdeki Sınır Değer Teorisi ile İlgili Bazı Sorunlar) adlı tezi ile doktora derecesini aldı. Trjitzinsky integral, diferansiyel denklemler, analiz ve ölçü teorisi ile ilgiliydi ve Acta Mathematica adlı araştırma makaleleri yayınlayan bir dergide 1936 yılında belirli iki noktadan sınırlı doğrusal diferansiyel sistemler üzerine yazdığı bir makale yayınlandı. Hamming'in tezi, Trjitzinsky'nin bu makalesi üzerinden yaptığı daha kapsamlı bir çalışmaydı. Hamming özellikle matematikte homojen olmayan diferansiyel denklemlerin, istenen sınır koşulları altında çözülmesinde kullanılan bir yöntemi ve bu yöntemle ilişkili olarak hesaplanan fonksiyonu belirtmekte kullanılan Green fonksiyonları ve asimptotik ifadeler için karakteristik çözümler üzerinde çalıştı ve karakteristik çözümler elde etmek için Jacob Tamarkin'in yöntemlerini geliştirdi. Ancak George Boole'un "Laws of Thought" (Düşünce Yasaları) adlı makalesini okuyup ilgi çekici, yararlı ve güvenilir olarak yorumladıktan sonra ilgi alanı diferansiyel denklemler olmaktan çıktı. 1942'de doktorasını aldıktan sonra aynı yıl 5 Eylül'de okul arkadaşı olan Wanda Little ile evlendi ve kısa süre Illinois Üniversitesi'nde eğitmen olarak kaldı. Bundan 2 yıl sonra, 1944'te Louisville Üniversitesi'nde yardımcı profesör oldu.
İkinci Dünya Savaşı devam ederken 1945'in Nisan ayında Los Alamos Laboratuvarları'nda gerçekleştirilmekte olan Manhattan Projesi'nde çalışmak için Illinois Üniversitesi'ndeki işinden ayrıldı(Manhattan Projesi bilimsel başkanlığını fizikçi Robert Oppenheimer, askeri başkanlığını ise General Leslie R. Groves'ın üstlendiği nükleer silah üretmek amacıyla başlatılan, adını ilk araştırmaların yapıldığı Columbia Üniversitesi'nin bulunduğu Manhattan'dan alan projedir). Hamming bu proje kapsamında Hans Bethe'nin bölümünde fizikçilerin ortaya koydukları denklemlerin çözülmesi için ilk elektronik sayısal bilgisayarlardan bir kısmını programladı. Hamming'den 1 ay sonra eşi Wanda da Los Alamos'da insan-bilgisayar (elektronik bilgisayarların ulaşılır olmadığı zamanlarda matematiksel hesaplamaları yapan insanlara verilen isim) olarak Bethe ve Edward Teller için çalışmaya başladı. Manhattan Projesinde çalışan bilim adamlarının neredeyse tamamı, atom bombasının yapılıp yapılamayacağını anlamak için çalıştıklarını sanıyorlardı, fakat asıl amaç atom bombasının ateşlenmesinin Dünya atmosferinde yanmaya yol açıp açmayacağını tespit etmek idi. Yapılan hesaplamaların sonucunda atmosferde bir yanma meydana gelmeyeceği anlaşılmış ve ABD bombayı 16 Temmuz 1945’te New Mexico çölünde denemiş ardından da iki kere Japonya'ya karşı kullanmıştır.
Manhattan Projesi'nin bitmesinden sonra 6 ay daha Los Alamos'da kalan Hamming yaptığı hesaplamaların detaylarını yazdı. 1946'da New Jersey'deki Bell Telefon Laboratuvarları'ndan gelen teklifi kabul etti ve oradaki matematik departmanında çalışmaya başladı. Buna rağmen her yaz 2 haftalık ziyaretlerde bulunarak Los Alamos'la olan ilişkisini kesmedi. Bell Laboratuvarları'nda Claude Shannon, John Tukey, Donald Ling ve Brockway McMillan ile beraber çalıştı(Bir araya geldikten bir süre sonra kendilerine Young Turks adını vermişlerdir). Buradaki görevi elastisite teorisi üzerinde çalışmak olsa da zamanının büyük kısmını hesaplama makineleriyle geçirdi. O dönemde giriş hataları okunabilen punch kartlarına yüklenirdi ve hata bulunduğunda operatörlerin hatayı farkedip çözmeleri için bir ışık yanardı. Operatörler olmadığında makine diğer işlemlere geçerdi. Hamming haftasonu bir hesaplamayı yapması için açık bıraktığı bilgisayarda pazartesi döndüğünde ilk aşamalarda hata oluştuğu için hiçbir şey hesaplanmamış olduğunu gördü ve kart okuyucunun güvenilmez olduğunu, bir hata oluştuğunda bu hatanın hangi bitte oluştuğunun rapor edilmesi gerektiğini ve bu sayede çözümünün yapılabileceğini düşündü(Bilgisayarlar binary sistemi ile çalıştığı için hata olan bit bilinirse o bit 1'se 0'a, 0'sa 1'e dönüştürülüp bu sayede hata çözülebilir). Bunun üzerine bir dizi algoritma yarattı ve 1950 yılında telekomünikasyonda doğrusal hata düzelten kod olarak geçen, tek bitlik hataları saptayıp düzeltebilen Hamming Kodu'nu yayımladı. Hamming bunlar dışında Bell Laboratuvarları'nda olduğu süre boyunca telefon sistemlerinin tasarımıyla ilgili sorunlar, karmaşık iletişim sistemlerinin istikrarı, telefon merkez ofisi üzerinden gelen aramaların bloke edilmesi gibi birçok alanda çalıştı. 1968 yılında Turing Ödülü aldı. Bunun dışında daha birçok ödüle sahip olan Hamming bilgisayar bilimleri alanındaki en eski mesleki kuruluşlardan olan "Association for Computing Machinery" (ACM) organizasyonunun da kurucuları arasındadır ve 1994 yılında başkanlık da yapmıştır. Ayrıca IEEE her yıl bilgi işlem bilimleri, sistemleri ve teknolojilerine sıradışı katkıda bulunan kişilere Richard W. Hamming Madalyası vermektedir. 1976 yılına kadar Bell Laboratuvarları'nda çalışan Hamming, bu yıl Monterey'de donanma yüksek okulunda profesör olarak işe başlamasıyla araştırmalarına son vererek eğitmenliğe ve bilgilerini aktarmak adına kitap yazmaya odaklandı, burada bilgisayar bilimi alanında 1997 yılına dek öğretim görevlisi olarak çalıştı ve emekli profesör oldu. Emekli olmasından 1 yıl sonra 7 Ocak 1998 de geçirdiği kalp krizi sonucu ise hayatını kaybetti.
Hakkında söylenecek daha çok şey olan, hayatının neredeyse tamamını çalışmakla geçirmiş ve birçok başarılı projeye imza atmış Richard Wesley Hamming'i sizler için biraz olsun anlatmaya çalıştım, gerisini araştırmalarınıza bırakıyorum :) "İnsanların göremediği dalgaboyları, duyamadıkları sesler vardır ve belki de bilgisayarların insanların düşünemediği düşünceleri". Bilgisayarlarla konuşabilmiş ve bilime sayılamayacak kadar çok katkıda bulunmuş olan bu değerli bilim insanının olağandışı fikirleri, çalışmaları ve cesareti ile hatırlanması dileğiyle.
Kaynaklar