Bilgisayar mühendisliği, yazılım mühendisliği gibi bölümleri kazanıp üniversitede okumaya başlıyoruz. Şirketlerde staj yapıyoruz. Mezun olup çalışıyoruz. Sonra durup etrafımıza bakıyoruz, kadınlar neredeler? Konu teknoloji alanındaki meslekler olunca, sahada neden bu kadar az kadın var?

Kadın erkek eşitliği ve seksist yaklaşımlar dünya genelinde çağımızın en büyük sorunlarından. Aynı pozisyonda, aynı tecrübeyle, aynı yetkinlikle, aynı süredir çalışan bir kadın ve bir erkeğin farklı maaşlar (cinsiyetler arası ücret farkı[0][1]) almasından tutun da şirket içinde gördüğü muameleye kadar birçok sorun kadınların günlük yaşamında karşılaştığı ve artık ne yazık ki normalleşmiş olgular. Fakat konu özellikle yazılım şirketleri ve bilgisayar/yazılım mühendisliği bölümleri olunca dünya genelinde çok daha da açık bir cinsiyet farkı söz konusu. Bu sorunu irdeleyen teorilerden önce ise biraz sayılardan bahsedelim.

• 2015 yılında Amerika’da lisans mezunu kadın öğrencilerin lisans mezunu tüm öğrencilere oranı: %57 [2]
• 2015 yılında Amerika’da bilgisayar bilimi ile ilgili alanlardan lisans mezunu kadın öğrencilerin tüm öğrencilere oranı: %18 [3]
• 1980’lerde Amerika’da bilgisayar bilimi ile ilgili alanlardan lisans mezunu kadın öğrencilerin tüm öğrencilere oranı: %34 [3]

Bu sayılara bakılınca 1980’lerde bir şey olduğu ve bilgisayar alanına yönelen kadınların teşvik programlarına rağmen devamlı olarak azaldığı görülüyor. Burada da teorilerden ilki geliyor akla.

Teori 1: Kişisel bilgisayarların 1984’te yaygınlaşması ve “erkek çocuklar için oyuncak” olarak pazarlanması
Bu teori aslında göründüğü kadar da havada değil. Öncelikle bu yıllara kadar bilgisayar bilimleri gibi bölümlere girildiği zaman öğrencilere hiçbir şey bilmedikleri varsayılarak her şey sıfırdan anlatılırken, bu yıllardan sonra hocaların “zaten biliyorsunuz” tarzı tutumlara büründüğü ve özellikle kadın öğrencilerin geride kalmış olarak hissedip bölüm değiştirdiğini o yıllarda okuyanlardan[4] öğrenebiliyoruz. O zamandan beri yavaş yavaş oluşan bu algı hala devam ediyor olabilir.

Teori 2: Cinsiyetler arası biyolojik farklılıklar
Bu teori en çok tartışılan ve tepki gören konulardan biri. Yıllar boyunca her meslek dalı için bu tarz argümanlarla kadınların oranının az olmasının açıklanmaya çalıştığını görüyoruz. Ama yıllar geçtikçe teknoloji alanı hariç her alanda kadın-erkek oranı arası farkın oldukça kapandığını da görmüş bulunuyoruz. Sadece teknoloji alanında bu farkların kadınları geride bırakabilmesi gerçekten mümkün mü? Yoksa bu iddiaları destekleyip duran önemli şirketlerde çalışan insanların (daha fazla bilgi için James Damore ismini aratmanızı öneririm) yarattığı heves kırıcı çalışma ortamları kadınların bu alandan kaçmasının sebebi olabilir mi?

Teori 3: Teknoloji şirketlerinin erkek çoğunluklu ortamlar olmasından doğan kısır döngü, teşvik ve idol eksikliği
Sadece kadınlar değil, erkekler de katılıyor ki teknoloji şirketleri genelde kadın dostu ortamlar değiller. Çalışanların çoğunluğunun erkek olmasından gelen alışılmışlık mıdır sebebi, tartışılır. Ama böyle olunca kadınlar bu şirketlerde çalışmamak adına kendi ilgi alanlarından vazgeçiyorlar. Doğal olarak yeni kadın bilgisayarcılar çıkmayınca, yeni kız çocukları da bilgisayar alanına ilgi duymuyorlar, yolundan gidecekleri ya da özenecekleri birini görmüyorlar.

Bunca teoriden sonra bize düşen şey ise bilgisayar bilimleri ve yazılım alanındaki öncü kadınları daha da öne çıkarmak, onları ilgi alanlarını arayan genç kızlara idol olarak tanıtmak. Bunun için de e-bergi ailesi olarak mart ayı boyunca bilgisayarın öncü kadınlarını tanıtacağımız bir yazı dizisi ile sizlerle olacağız.

Tüm bilgisayarcı kadınların 8 Mart Emekçi Kadınlar Günü kutlu olsun!
Bu ay siz de bir bilgisayar meraklısı kızın elinden tutun ve onu teşvik programlarından biriyle[5][6][7] tanıştırın. Çünkü konu cinsiyet eşitsizliği iken çözüm haksız imkan sağlamak değil, fırsat eşitliği yaratmaktır.

Notlar:

• Bilgisayar alanındaki cinsiyet dağılımı dengesizliği hakkında daha fazla bilgiyi Wiki’de[8] bile bulabilirsiniz.
• James Damore ve Google’dan atılması hakkında daha fazla bilgi için buralara[9][10] göz atabilirsiniz
• Başka bir güzel okuma olarak buraya[11] göz atabilirsiniz.

Kaynakça

[0] https://tr.wikipedia.org/wiki/Cinsiyetler_aras%C4%B1_%C3%BCcret_fark%C4%B1
[1] https://en.wikipedia.org/wiki/Gender_pay_gap
[2] https://nces.ed.gov/programs/digest/d16/tables/dt16_322.50.asp?current=yes
[3] https://newsroom.ucla.edu/stories/cracking-the-code:-why-aren-t-more-women-majoring-in-computer-science
[4] https://www.npr.org/sections/money/2014/10/21/357629765/when-women-stopped-coding
[5] https://djangogirls.org/
[6] https://girlswhocode.com/
[7] https://nesinkoyleri.org/events/2020-cebir-ve-bilgisayar-programciligi/
[8] https://en.wikipedia.org/wiki/Gender_disparity_in_computing
[9] https://en.wikipedia.org/wiki/Google%27s_Ideological_Echo_Chamber
[10] https://www.wired.com/story/the-pernicious-science-of-james-damores-google-memo/
[11] https://theconversation.com/the-real-reason-more-women-dont-code-59663