Şu an bu sayfada Vannevar Bush’un biyografisi var ve siz bu yazıyı okuyabiliyorsunuz. Peki bu yazıyı okumanızı sağlayan bilgisayar ve internetin icadı için önemli fikir babalarından birinin de Vannevar Bush olduğunu biliyor musunuz? Hatta bu bilim adamının atom bombasının yapımına bile katkıda bulunduğunu…? Evet Vannevar Bush 84 yıllık ömründe günümüzün en önemli yapıcı ve yıkıcı icadlarına katkıda bulunmuş fakat World Wide Web’in bulunuşunu görmeden dünyaya gözlerini kapamıştır.
ABD’li bilim adamı 1890 yılında Everett’te doğdu. Harvard Üniversitesi ve Massachusetts Institute of Technology (MIT)’de mühendislik eğitimi aldı. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra MIT’de profesör oldu. Vannevar Bush 1930’larda günümüz bilgisayarlarından tamamen farklı bir görünüşte olan mekanik olarak işleyen analog bilgisayarlar üzerinde çalışıyordu. 1931 yılında ilk diferansiyel çözümleyici (diferansiyel denklemlerini çözebilen makine) yapımını tamamladı. Vannevar Bush ayrıca insan beyni gibi çalışan bir makine geliştirmek için fikir yürütüyordu. O dönemin en yaygın kayıt aleti mikrofilmdi ve Bush FBI’a onlar için mikrofilmleri kullanarak 1000 parmak izini bir dakika içinde inceleyebilen bir makine tasarlamayı önerdi fakat FBI kabul etmedi. Bush yine de çalışmalarını kesmedi ve bir masanın üzerine kurulan büyük boyutta bilgileri mikrofilm üzerine depolayabilen bir makine üretti. Rapid Selector ismini verdiği makineyi kullanan kişi hızlıca istediği belgeyi seçebiliyor ve belge projektörle ekrana yansıyordu.
İkinci Dünya Savaşı sırasında ise Bush ve bazı bilimadamları askerî yönde çalışmalarla ülkeye yardım etmek istiyordu. 12 Haziran 1940 yılında Bush, Başkan Roosevelt ile görüştü ve National Defense Research Committee (NDRC) (Milli Savunma Araştırma Komitesi) isimli bir organizasyon kurma fikrini açıkladı. Roosevelt’in de onayıyla NDRC kuruldu. Bush ilk atom bombasının üretildiği Manhattan Projesinde yer aldı. Çalışmalar gizli olmasına rağmen, başkan olduğu için Bush’un yaptıklarıyla ilgili birçok haber yapıldı. Bush’un çalışmaları Birleşik Devletler’e savaşta önemli bir katkı sağladı ve Bush savaşı kazanmak için teknolojinin ne kadar önemli olduğunu gösterdi.
Vannevar Bush 1945 yılında yayınladığı “As We Think” adlı makalesindeki fikirleri sayesinde günümüz internetinin ve bilgisayarlarının öncüsü olarak görülmektedir. Bu makalede ‘memex’ isimli teorik makinesinden bahsetmektedir. Teorideki memex, ekran, klavye ve seçim tuşları olan bir masadan oluşuyor ve bilgileri mikrofilme depoluyordu. Memex, insanların belgeleri depolamalarını ve belgeleri birbirleriyle ilişkileri sayesinde hızlıca bulabilmelerini amaçlıyordu. Burada geçen ‘birbirleriyle ilişkili belgeler’ günümüzde HTML’de kullanılan hypertext’e çok benzemektedir. Hypertext’in gerçek mucidi Ted Nelson da Bush’tan esinlendiğini kabul etmiştir. Memex günümüz bilgisayarlarının ve internetin yapabildiği bir çok işlemi gerçekleştirmeyi amaçlıyordu. Bunlardan bazıları; bilgileri fotoğraf çekerek mikrofilm hafızasına alabilmesi, kullanıcı tarafından belgelere not eklenebilmesi ve bunları birbirleriyle ilişkilendirilmesi, kullanıcının istediği bir bilgiyi kopyalayarak arkadaşının memex’ine gönderebilmesi ve hatta ses tanıma özelliğiydi. Bu makalede tüm bu konularla ilgili günümüz için basit ama o dönem için çok önemli bilgiler ve fikirler bulunuyordu.
Bush, memex’ten bahsettiği “As We Think” isimli makaleyi yayınladıktan sonra da çalışmalarına devam etti. Fakat teorik olarak bahsettiği memex, ortaya atılışından ancak 50 yıl sonra hayatımıza girebildi. Bush ise malesef fikirlerinin gerçekleştiğini görebilecek kadar uzun yaşayamadı ve 1974 yılında Belmont’ta hayatını yitirdi.
Eserleri:
- 1922, Principles of Electrical Engineering,
- 1929, Operational Circuit Analysis
- 1945, As We May Think
- 1945, Science: The Endless Frontier
- 1946, Endless Horizons
- 1949, Modern Arms and Free Men
- 1967, Science Is Not Enough
- 1970, Pieces of the Action