II Dünya Savaşı’nda Alman şifrelerinin çözümü için kullanılan ve dünyanın ilk programlanabilir dijital elektronik bilgisayarı olan Colossus'un tasarımcısı, İngiliz mühendis Thomas Harold Flowers, 22 Aralık 1905’te Londra’da, inşaat ustası bir babanın çocuğu olarak dünyaya geldi. Royal Arsenal’deki Makine Mühendisliği stajının ardından Londra Üniversitesi’nde Elektrik Mühendisliği üzerine akşam dersleri aldı. 1926 yılında İngiltere Posta Ofisi Telekomünikasyon Bölümü'ne katıldı ve 1930’da Dollis Hill’deki araştırma istasyonunda çalışmak üzere Londra’nın güneybatısına hareket etti. 1935’te Eileen Margaret Green ile evlenen Flowers’ın John ile Kenneth adında iki çocuğu oldu.

1935 yılından sonra Flowers, telefon görüşmeleri için elektroniğin kullanımı olasılığını keşfetti. 1939’da tamamen elektronik bir sistemin mümkün olduğundan artık emindi ve bu keşif onun II. Dünya Savaşı’ndaki bilgisayar tasarımının arka planını oluşturacaktı.

Flowers’ın savaş şifreleri çözümüyle ilk bağı, hükümetin Bletchley Park'ta bulunan şifre çözümü kuruluşunda çalışan Alan Turing’den aldığı teklif ile kuruldu. Turing, Flowers’tan Alman Enigma'nın şifrelerini çözmek amacıyla geliştirdiği elektromekanik Bombe makinesi için bir şifre çözücü tasarlamasını istemişti. Daha sonra şifre çözücü projesinden vazgeçilse de Turing, Flowers’ın çalışmalarından oldukça etkilenmişti. Bu nedenle onu Almanların Gizli Yazıcısı'nı (Geheimschreiber) çözmeye çalışan ekibin başındaki Max Newman’a tanıttı. Geheimschreiber, Enigma’dan çok daha karmaşık bir şifre sistemiydi. 1943 yılının Şubat'ında Flowers 1800’ün üzerinde kapakçık taşıyan bir elektronik sistem önerdi: Colossus. Bundan önceki en karmaşık elektronik cihaz yaklaşık 150 kapakçık taşıyordu ve güvenilirliği konusunda şüpheler vardı. Flowers, Britanya telefon sisteminde binlerce kapakçık kullanılmasına ve sistemin güvenilirliğine karşı çıktı. Flowers'a göre elektronik, daima devrelerle kaplanmış kararlı bir çevrede işletilirdi. Bletchley Park yönetimi pek de ikna olmamıştı, bununla birlikte Flowers’ı projesini kendi kendine geliştirmesi yönünde teşvik ettiler. O da öyle yaptı; hatta gereken fonun çoğunu da kendisi sağladı.Bunun ardından, 2 Haziran 1943’te Britanya İmparatorluk Takımı’nın üyesi oldu.

Dollis Hill yöneticisi W.G.Radley, bu projede Flowers’a tam destek verdi. Flowers’ın Dollis Hill’deki istekli ekibi ilk makineyi on bir ayda bitirdi. Makine, büyük boyutları sebebiyle Bletchley Park ekibi tarafından doğrudan Colossus adıyla kaydedildi. Kendinden önceki sisteme, Heath Robinson, kıyasla beş kat daha hızlı ve rahat çalışıyordu. Ek bilgisayarlara gerek duyulacağı tahmin edilerek, daha ilk bilgisayar tamamlanmadan 2400 kapakçık içeren bir Mark 2 sürümüne başlandı.

İlk Mark 2 Colossus, 1 Haziran 1944’te Bletchley Park servisine getirildi ve 6 Haziran’a planlanan hızlı D-Day inişleri için önemli veriler elde etmeye başladı. Flowers 5 Haziran’da Dwight D. Eisenhower ve ekibiyle çok önemli bir toplantı yaptı. Colossus’tan bir şifre çözümü gelmişti. Buna göre Hitler, Normandiya çıkarması için ek kuvvet istemiyordu ve bu çıkarmanın eğlenceli bir çalım olacağından hâlâ çok emindi. Şifreyi okuyan Eisenhower ekibine seslendi: “Yarın gidiyoruz!”

Yıllar sonra Flowers bu bilgisayarların tasarım ve yapısını açıkladı. II. Dünya Savaşı sırasında Britanya’da on adet Colossus üretilmiş ve kullanılmıştı. Savaşın sonlarına doğru da on birinci görev için hazır bir vaziyetteydi. Savaş sonunda iki tanesi hariç hepsi sökülmüştü ve kalan iki Colossus, Cheltenham’daki Britanya Haber Bölümü’ne (GCHQ) götürüldü. Burada Soğuk Savaş operasyonlarında kullanılabilirlerdi; ancak 1959 ve 1960’ta kullanımdan tamamen kaldırıldılar.

Savaşın ardından Flowers’a hükümet tarafından 1.000 £ maaş verilmeye başlandı. Bu ücret onun kişisel donanım harcamalarını karşılamıyordu. 1970'lere kadar Flowers’ın bilgisayar üzerine çalışmaları tam olarak bilinmiyordu; çünkü proje hükümet tarafından gizli tutuluyordu. Ailesi onun sadece “gizli ve önemli” bir iş yaptığından haberdardı. Thomas Flowers, barış yıllarında tekrar İngiltere Posta Ofisi’ndeki görevine dönerek anahtarlama bölümünün başına geçti. Grubuyla birlikte elektronik telefonları geliştirmek için uğraştı ve 1950'lerde basit bir tasarım ortaya koydular. 1964’te ise Standard Telephones and Cables şirketinde ileri seviye geliştirme grubunun başına geçti. 1969’daki emekliliğine kadar burada çalıştı.

Thomas Harold Flowers 28 Ekim 1998’de ardında eşini ve iki çocuğunu bırakarak vefat etti. İsmi, günümüzde bir gelişim evine dönüştürülen eski Posta Ofisi Araştırma İstasyonu’nda anılıyor. Bu istasyonun ana binası da bayraklarla döşenmiş bir yola bakıyor: Flowers Close.

Kaynaklar