Merhaba sevgili e-bergi okurları, bugün size oyun tasarımcısı (game designer) nedir ne yapar bunu anlatmak istiyorum. Çok büyük ihtimalle “oyun tasarımcısı” tanımı aklınıza oyunların grafiklerini tasarlayan ya da oyunun kodunu yazan kişiyi çağrıştırıyor. Aslında bu görüş 1970’lere kadar da doğru bir görüştü. 1970’lerden önce programı yazan programcılar veye tüm grafikleri tasrlayan tasarımcılar oyun tasarımcıları olarak görülebilirlerdi, ama 1970’lerden sonra oyun sektörünün gelişmesi ile oyunlar küçük birer proje olmaktan çıktı ve bu sefer tüm oyunun kontrolünü ve oyunun tasarımını her yönüyle yöneten kişilere ihtiyaç oluştu.
Modern anlamda oyun tasarımcısı oyunun oynanışını, atmosferini, kurallarını ve ana yapısını dizayn eden kişidir. [1] Yani oyunun kullanıcıda nasıl hisler uyandırması gerektiğine, oyuncunun oynarken neler yapması gerektiğine, oyunun vermeye çalıştığı mesaja, nasıl bi atmosferde geçeceğine, ne kadar zor olması gerektiğine ve daha bir çok noktaya karar veren kişidir oyun tasarımcısı. Oyun tasarımlarının bir çoğu sadece bir fikirden yola çıkarak başlar ve tasarımcıların dokunuşlarıyla şekillenir. Bu açıdan yaratıcılığın, fikirlerin, duyguların oyuna karıştırıldığı, oyunların sanat haline getirildiği aşama tasarım aşamasıdır. Bu aşamada tasarımcı (veya tasarımcılar) iç dünyalarını oyunlara katarak bir resim kadar bir film kadar duygusal ve estetik anlar yüklerler bilgisayar oyunlarına.
Bu pencereden değerlendirildiğinde oyun sektöründe yaratıcılığın en önde olduğu ve çalışanların en özgür olduğu bölüm oyun tasarımı bölümüdür. Ama çoğu sanat dalında olduğu gibi oyun sektöründe de oyun tasarımcısına bu sanatsallığı katan etken tabi ki birikimleri ve deneyimleridir. Tahmin edebileceğiniz gibi bu deneyimler ve birikimler de kolay kolay kazanılan özellikler değil. Bu yüzden her oyun tasarımcısının çizer olarak ya da programlamacı olarak oyun sektörüne aşina olması ve bir çok farklı oyunu oynamış, oyunların tasarımlarını hikayelerini incelemiş, farklılıklarının ve bu farklılıkların oyunlara kattığı etkilerin farkında olmaları beklenir. Çoğu oyun tasarımcısı meslek hayatlarına oyunları test ederek başlar. Böylece başkaları tarafından yapılan hataları, farklı kuralları, tasarımları ve yaklaşımları görerek ufuklarını genişletirler. Piyasaya çıkan birçok oyunu hızla incelemeleri, piyasanın ne yönde değiştiğinden haberdar olmaları, hangi konulara ve çeşitlere yönelim olduğunu, hangi çeşitlerde kapatılabilecek eksikler olduğunu, hangi türlerin harmanlanabileceğini tahmin etmeleri gerekir.
Tüm bunların dışında kendilerini birer kullanıcı olarak görüp oyunlarda neler görmek isteyeceklerini,nasıl değişimler yapılması gerektiğini farkedebilecek empati yeteneklerinin ve sosyal yeteneklerinin de olması beklenir. Kısacası tam bir sanatçı gibi hem sosyal açıdan hem teknik açıdan hem de yaratıcılık açısından eksiksiz olmaları beklenir. Oyun tasarımcısı olmak için ne sadece yaratıcılık, ne sosyal yetenek, ne de teknik bilgi yeterli değildir, hepsinin makul oranda karışımını yaratıp bunları dengede tutmanın ise ne kadar zor olduğundan bahsetmeme gerek bile yok bence. Bu özellikleri ve mesleklerinin zorluğu sebebiyle oyun sektöründe en çok gelir imkanı olan kişiler ise yine oyun tasarımcılarıdır.
Tabi ki oyun sektörünün gelişmesi ve oyunların boyutlarının büyümesiyle büyük ölçekli oyunlarda bir oyun için bir oyun tasarımcısı yeterli olmamaya başlamış ve bu alanda da farklı görevlerde özelleşmiş kişiler ortaya çıkmıştır. Genel olarak oyun tasarımcılarını yedi farklı kategoriye ayırabiliriz[2]:
- Dünya Tasarımı (World Design):Tasarımcının oyunun oynandığı dünyanın atmosferini, oyunun geçtiği zamandaki sosyal ve ekonomik durumunu oluşturduğu, bu dünya için bir geçmiş yazdığı ve oyunun temasını belirlediği kategoridir. Genellikle tasarımın başında bulunan kişi tarafından yapılır.
- Kural Tasarımı:Oyun kurallarının ve oyunda geçerli olacak fizik kurallarının belirlendiği kategoridir.
- İçerik Tasarımı:Oyunda geçecek görevlerin, araçların, objelerin, karakterlerin ve daha bir çok detayın yaratıldığı kategoridir.
- Oyun Yazımı:Oyunda geçen konuşmaların, oyunun tarihinin, ekranda gösterilecek yazıların yazıldığı kategoridir.
- Bölüm Tasarımı:Oyunda oynanacak bölümlerin tasarlandığı kategoridir.
- Arayüz Tasarımı:Kullanıcının etkileşimlerinin, göreceği arayüzün, oyun dünyasının kullanımının ve kullanıcıya verilecek bilgilerin tasarlandığı kategoridir.
- Ses Tasarımı:Oyundaki karakterlerin seslerinin, oyunda çalınacak müziklerin tasarlandığı kategoridir. Seslendirme sanatçılarının, çalınacak müzik türünün ve çalacak sanatçıların seçilmesi bu kategoride üstlenilir.
Tüm bu kategoriler dışında lider tasarımcılık diye bir pozisyon da bulunur. Bu pozisyon ise bu tasarımların hepsini kontrol eden bazen kategorilerden birini üstlenen genelde en deneyimli tasarımcının üstlendiği pozisyondur. Oyunun boyutuna göre bu pozisyonda birden fazla kişi de çalışabilir. Bu görevi üstelenen kişinin sorumlulukları, iş yükü ve maaşı diğer tüm tasarımcılardan daha fazladır.
Tüm bu özgürlük ve yaratıcılığın yanında tabi ki tasarımcılardan bazı kuralları takip etmesi beklenir. Çünkü tasarımcıların öncelikli görevi oyunu programlayacak ve çizecek olan kişileri yönlendirmek ve geliştirme sürecinde onların sorularını cevaplamak, hatta ortaya çıkan sorunlara seri şekilde çözümler bularak geliştirme sürecinin sekteye uğramamasını sağlamaktır. Bu yüzden tasarımcılardan oyun tasarımı raporu yazmaları beklenir. Bu rapor yukarıda bahsedilen alanların hepsinde herhangi bir soru işareti kalmaması amaçlanarak yazılan bir rapordur. Tasarımcının programlamacı veya çizer kimliği ise en çok bu noktada önem kazanır. Çünkü bu alanlarda çalışan insanlarla iletişim kurup onların akıllarına hiç bir soru gelmeyecek şekilde raporu yazması süreci hızlandırması adına çok önemlidir. Bunun için ana ürünle bağlantısı olmayan küçük prototip oyunlar veya bölümler tasarlayarak bunlar üzerinde tasarımlarından emin olmaları çok rastlanan bir tasarım yoludur.
İşte tüm bu yönleriyle hem fazlasıyla zor hem de fazlasıyla çekici bir alan olarak görülebilir. Bu yazımın tek amacı sizin oyun tasarımı hakkında az da olsa bilgi sahibi olmanızdı. Eğer sizi meraklandırabildiysem ( ne mutlu bana) daha fazla bilgiye ulaşmak için aşağıda verdiğim kaynaklardan veya basitçe internette yapacağınız bir oyun tasarımı aramasının sonuçlarından daha fazla bilgi edinmeye başlayabilirsiniz.
Görüşmek üzere sevgili okurlar.
Kaynaklar
- [1] Oxland, Kevin (2004).Gameplay and design. Addison Wesley.
- [2] Brathwaite, Brenda; Schreiber, Ian (2009).Challenges for Game Designers. Charles River Media.