Fortran programlama dilinin mimarı, bilgisayar biliminin önemli isimlerinden birisi olan John Backus, 3 Aralık 1924'te ABD'nin Pensilvanya eyaletinin Philadelphia şehrinde doğdu ve Delaware'in Wilmington şehrinde büyüdü. Ünlü bilim insanı, okul döneminde kendi deyimiyle 'biraz haylaz' bir öğrenciydi. Pottstown'da The Hill School'a gitti. Ardından babasının isteğiyle Virginia Üniversitesi'nde kimya okumaya başladı; ancak derslere devamsızlığı nedeniyle okuldan atıldı. Daha sonra 1943'te askeriyede tıp okumaya başladı; ama tıbbı sevmedi. Ona göre tıpta düşünmeye yer yoktu. Onu düşünmeye değil ezberlemeye yönelttiklerini iddia ediyordu. Dokuz ay sonra tıp fakültesini bıraktı.
Tıp fakültesinde okurken beyninde tümör tespit edildi. Ameliyatla beynine bir parça yerleştirildi. Sonrasında parçanın çıkarılması gerekti ve operasyonda kendi tasarladığı bir yöntem kullanılarak parça çıkarıldı.
1946'da matematiğe ilgisi ve yeteneği olduğunu keşfetti. Columbia Üniversitesi'nde okudu, 1949 yılında buradaki eğitimini tamamladı. Mezun olduktan sonra SSEC'de (Selective Sequence Electronic Calculator) üç yıl çalıştı. Görevi ayın pozisyonlarını hesaplamak için bir program yazmaktı. Daha sonra 1950'de IBM'e katıldı. İlk programlama dilini (SpeedCoding) burada geliştirdi. 1953'te patronuna IBM'in yeni bilgisayarı 704 için yeni bir programlama dilinin taslağını oluşturan bildirisini sundu. SpeedCoding'in uygulamadaki bazı sorunlarına çözüm getirmek istiyordu. Dönemin yetersiz bilgisayar programları 704'ün performansını düşüreceği için Backus program yazmada kullanılacak çok daha basit ve hızlı bir dil oluşturmak istedi. IBM onun bu teklifini kabul etti ve ona birlikte çalışması için programcılardan ve matematikçilerden oluşan bir ekip sağladı. İşin başında Backus ve ekibi bir programlama dili tasarlayacaklarını ve bunun çok kolay olacağını düşünmüşlerdi; ancak sonrasında, tahmin ettiklerinin aksine, iş, dili makinenin anlayacağı bir dile çevirecek bir alet tasarlamaya dönüşmüştü. Bu alet, dönemin bilgisayar programlama sürecini oluşturan zahmetli hand-coding'leri ortadan kaldıracaktı ve programın çeşitli bileşenlerini tarif eden ve onları çok yüksek seviyeli bir dilden iki rakamlı bilgisayar diline çevirecek, ayrıştırıcı olarak da bilinen, bir parçaya da sahipti. Bu yeni programlama dili, adını formül çevirisinden (FORmula TRANslation) alan FORTRAN'dı.
1954 sonbaharında Backus ve ekibi FORTRAN'ın teknik özellikleri hakkında "Preliminary Report, Specifications for the IBM Mathematical FORmula TRANslating System, FORTRAN" adında bir bildiri yayınlamaya karar verdiler. 704 adlı bilgisayarı sipariş etmiş müşterileri ziyaret ederek onların yorumlarını aldılar.
Backus bu çalışmanın altı ay süreceğini düşünmüştü ama çalışmanın bitmesi iki yılı buldu. Bittiğinde, derleyici(compiler) manyetik bir banda yüklenmiş 25,000 satır makine kodundan oluşuyordu. 51 sayfalık bir el kitabıyla birlikte programın birer kopyası her bir IBM 704 donanımına eklendi. Programın ilk sürümleri buggy(-böcekli) olsa da sonraki sürümlerde bu sorun ortadan kalktı.
Backus, FORTRAN'dan sonra 1959'da, 'Backus-Naur Form' adında bir formül geliştirdi. Bu formül, yüksek seviyeli dillerin kurallarını tarif ediyordu. 1970'te ise daha iyi programlama yöntemleri bulma üzerinde çalıştı ve 'işlevsel programlama'yı (FP, functional programming) geliştirdi.
1991 yılında emekli olan John Backus, 17 Mart 2007'de bilimle donattığı dünyaya Oregon'da veda etti.
FORTRAN, matematikçiler ve bilim insanları için tasarlanmıştır ve günümüzde de bu alanda seçkin bir programlama dili olma özelliğini korumaktadır. Bu program, kullanıcıların bilgisayarın nasıl çalıştığını ve bilgisayarın çevirme dilini bilmelerine gerek kalmadan bilgisiyarlarıyla çalışabilmelerine olanak tanıyor. FORTRAN'ın piyasaya tanıtılmasının üzerinden kırk yıl geçmiş olmasına rağmen hala kullanımda olması ise Backus'un ne kadar ileri görüşlü olduğunun kanıtı niteliğinde.
Aldığı Ödüller
- 1967 Elektrik-Elektronik Mühendisleri Enstitüsü'nden (IEEE) the W. W. McDowell Ödülü
- 1976 Ulusal Bilim Madalyası (National Medal of Science)
- 1977 the ACM Turing Award Lecture
- 1989 the Université Henri Poincaré'den Doctor honoris causa - Nancy, Fransa, 14 Aralık
- 1993 FORTRAN üzerindeki çalışması sebebiyle- Charles Stark Draper Para Ödülü
- 1998 FORTRAN'ı geliştirmesi, bilgisayar sistemleri teorisine ve yazılım proje yönetimine katkıları nedeniyle- Bilgisayar Tarihi Müzesi'nden Ortaklık Ödülü (Fellow Award)