Programlama diyince neden hep aklımıza C++, Java, Python, Fortran vb. gelir? Peki, 1897lerde sanayide bu kodlama türleri kullanılamıyorken cihazlara nasıl komut veriliyordu?

Merhaba sevgili e-Bergi okurları. Bu ay sizlerle yeni bir programlama dili ve metodu paylaşalım istedik. Dilimizin adı “punched tape” yani delikli bant (veya delikli şerit).

Günümüzde CNC üretim tezgâhlarında kullanılan kodlama dili, G-Code adını verdiğimiz dil ve komut dizinidir. Üretim işleminden önce G-Code bilgileri bilgisayar yardımıyla tezgâhın kontrol ünitesine gönderilir. Program; yan yana yazılan bir takım harf, rakam, matematiksel işleç ve noktalama işaretlerinden oluşur. 1800lerin sonlarındaki teknolojik durumu göz önünde bulundurduğumuzda, 1950lerin sonunda ortaya çıkan G-Code teknolojisini kullanmak mümkün değildi. Bunun yerine, 19. yüzyılın büyük bir kısmında kullanılmış olan delikli kartların bir benzeri, delikli bantlar kullanılmaktaydı. Bu bantların o dönemde popüler olmasını sağlayan en önemli özellikleri ise her komut için kart değiştirmek zorunda bırakmayan, sürekliliği olan komut depolama araçları olmalarıydı.

Peki bu “delikli bant” dediğimiz şey nasıl yazılır, neye benziyor ve nasıl çalışır?

Soldaki resim bantı işleyen cihazı, ortadaki resim bantın genel yapısını, sağdaki resim ise CNC tezgâhının delikli bant okuyucu sistemini göstermekte. 5 delikli veya 8 delikli üretilen bu bantlarda her harf ve karakter için birer delik dizilimi tanımlı. Bu dikey delik dizilimlerindeki boşluklar okunarak komutlar mekanik bir şekilde okuyucu tarafından tanımlanıp cihaza iletiliyor. Orta tarafta gördüğünüz görece daha küçük olan delikler ise ilerleme şeridi. Her cihazın kendine göre kodlama sürümü var ve bu sadece kodların ve hataların algılanmasındaki ufak değişikliklerle ayırt ediliyor. ODTÜ’de kullanılan CNC tezgâhları SIEMENS kodlama sürümünü kullanmakta. Bu tezgâhlarda kullanılan uluslararası delikli bant profili ise şu şekilde:

Delikli bant teknolojisi artık tarihin tozlu raflarına kaldırılmış olsa da, teknolojinin geçtiğimiz yüzyıllardan bu yana ne kadar ilerlediğiyle ilgili güzel bir referans olarak aklımızın bir köşesinde dursun istedik. Yukarıdaki şemaya bakarak siz de kendi delikli bantınızı yaratabilir, internetteki okuyucularda okutup kontrol edebilirsiniz.

İyi eğlenceler diliyor, Metu CCLUB bantımızı şu köşeye bırakıyorum: