Selamlar;

2009 yılının ilk ayını geride bırakırken yazılım teknolojisi dünyasında da heyecan verici gelişmeler olmaya devam etti. Bu ayki yazımda size, geleceğin masaüstü ortamını geliştirmeyi hedefleyen kde topluluğunun en son ürünü olan heyecan verici kde 4.2'den bahsedeceğim.

Aralık sayımızda kde 4.1.3'ün duyurulmasını haberleyerek kde 4.2'nin müjdeleyicisi olarak sizlere iletmiştik. Ocak ayının sonuna doğru da kde4.2, kde topluluğu tarafından duyuruldu.

Kod adı: YANIT (The Answer) olan kde4.2 gelişmiş bir masaüstü kullanıcı deneyimi sunarken, çeşitli uygulamaları ve geliştirme ortamlarıyla beraber gelmekte. Özelliklerinden bahsetmeye yazının devamında geleceğimiz kde 4.2'nin kod adının hikayesi de çok ilginç. Otostopçunun galaksi rehberini okuduysanız ya da seyrettiyseniz "Hayatın, Evrenin ve Herşeyin Yanıtı" (the Answer to Life, the Universe, and Everything) olan 42 ile kde4.2 arasında bağlantı kurabilirsiniz..

kde4.1 serisiyle ve daha öncesinde kde4'le tanışan birçok kişi kullanım kolaylığı açısından pek tatmin edici sonuçlarla karşılaşmamışlardı. Sohbet odalarında, e-posta listelerinde, bloglarda hep kde 4.1'in hala tam olarak "düzgün ve çalışan bir kde4" sunamadığı iddiaları dile getirilmekte, heyecanla kde4.2'nin çıkışı beklendiği yazılıp, kde geliştiricilerinin kulakları çınlatılmaktaydı. Tabi kde geliştiricileri de bu sürede boş durmuyor; yerelleştirme, açık hataların kapatılması, yeni özelliklerin kde4.2'ye yetiştirilmesi ve "yeni nesil" bir masaüstü ortamının oluşturulması için ellerinden geleni yapıyorlardı.

Sonunda beklenildiği gibi kde4.2, 27 Ocak'ta duyuruldu. 12 yıllık bir deneyimle masaüstü ortamı geliştiren KDE topluluğu, kde 4.0.0'ı yayınlamalarının üzerinden geçen 1 yılda elle tutulur bir çok değişiklik gerçekleştirip tatmin edici sonuçlar almıştır. Kde'nin ara sürümleri 6 ayda bir yayınlanmakta olup, kde4.1'den kde4.2'ye kadar geçen altı aylık süre zarfında, 627 katkıcısı 62,460 depo değişikliği (commit) gerçekleştirerek kde4.2'nin çıkmasında katkı sahibi olmuştur.

Yapılan değişikliklerin bir özetini vermeye çalışacağız, ama daha detaylı bilgi almak istiyorsanız kde4.2'nin ingilizce olan görsel özellikler kılavuzuna bakabilirsiniz. Bu kılavuzda, Plasma, KWin, Krunner gibi masaüstü çalışma alanı (workspace) unsurları; dolphin, kate, kmail ve gwenview gibi temel kde uygulamaları; Kstars, Kdiamond gibi eğitici öğretici uygulamalar ve oyunlar ile Oxygen, Python bağları(bindings),Falcon gibi geliştirmeye yönelik araçlar hakkında bilgiler bulunmaktadır.

Yenilikler

Kde3 ya da başka bir masaüstü arayüzü kullanıyorsanız kde4.2'yi denediğinizde en ilginç gelecek kısımlardan biri Plazma masaüstü olacaktır. Kde4.1'den bu yana da bu plazma masaüstünde bir çok değişiklikler gerçekleşti. Kde4.2'nin plazma masaüstü teknolojisi sayesinde artık çalışma alanlarınızı daha rahat organize edeceksiniz. Yeni ve geliştirilmiş uygulamacıklar(applet) hayatı kolaylaştıran kde yeniliklerinden bazıları. Örnek vermek gerekirse: hızlı başlatma çubuğu, hava tahmin, haber okuyucuları, karikatürler, "pastebin" sayesinde hızlı dosya paylaşamı, vs.. Ayrıca Plazma uygulamacıklarını artık ekran koruyucunuzun üzerinde de kullanabileceksiniz, mesela ekran koruyucu aktif durumdayken ekrana bakan kişilere not bırakmak gibi. Yeni plazma masaüstünden memnun kalmazsanız, masaüstünüzü eski, alışkın olduğunuz geleneksel haline de döndürebilirsiniz.

Plazma panele eklenen bir diğer yenilik ise görevleri gruplayabilmesi, ve bir kaç satır şeklinde bunları gösterebilmesi. Ayrıca sistemden gelen bildirimler ve uygulamaların bildirimleri de sistem çubuğu üzerinden gösterilmeye başlanıyor kde4.2 ile..

Kwin ile yeni nesil masaüstü görüntü efektlerini rahat bir şekilde düzenleyip kullanabilirsiniz. Geliştirilmiş "hareket fiziği" (motion physics) ile "Cube", "Magic Lamb" gibi efektler daha doğal bir görünüm kazanmakta.

Yeni bir masaüstü yaklaşımı getirmeye çalışan kde4 tabi ki bu kadar özelliğin yanı sıra performans gerekliliklerini de unutmuyor. PowerDevil sayesinde modern ve mütevazi güç yönetimi seçenekleri, dizüstü bilgisayarlar ve mobil ortamlar için farkedilir bir avantaj sağlıyor.

Ve tabi ki sadece programların geliştirilmesi değil, yapılan programların geniş bir çevre tarafından kullanılabilmesi, her dili konuşan insanların rahatlıkla kullanabilmeleri için yerelleştirme çalışmalarına da önem veriliyor; bunun yanında arapça, izlandaca, bask dili, ibranice gibi yeni diller de kde'nin desteklediği diller arasına giriyor.

Plazma masaüstünün getirdiği yenilikleri merak ediyorsanız şu videoyu izleyebilirsiniz:

KDE Programlarındaki Gelişmeler

Dosya yöneticisi, daha hızlı ve daha etkili bir hale geldi. Dolphin dosya yöneticisi ile artık simge büyüklüklerini ayarlayabilmek için kullanabileceğiniz bir kaydırıcıya sahip, buna ek olarak taşınabilir medya aygıtlarında da dosya önizleme ipuçlarını görebiliyorsunuz. Daha da fazlası, KDE dosya ayrıntılarına eklenen yenilikler sayesinde doğru dosya tipini bulmanız daha da kolaylaştırıldı.

KMail'de ciddi değişiklikler göze çarpmakta. E-posta listesinin görünümü, Google Summer of Code bünyesinde gerçekleştirilen bir projeyle yeniden elden geçirildi. Kullanıcının daha fazla bilgi, klasörler içindeki iş akışını iyileştirmesi gibi yenilikler eklendi. IMAP ve diğer protokollere uyumlulukları gözden geçirilerek KMail'in eskisinden çok daha hızlı bir şekilde çalışması sağlandı.

Bir başka yenilik de internet tarayıcısı Konqueror bünyesinde oldu. İnternet tarayıcısı Konqueror iyileştirdi. Konqueror'un ölçeklenebilir vektör grafik biçimi olan SVG için desteği arttırıldı ve bu sayede birçok konuda performans artışı görüldü. Yeni arama yönetimi ile sayfalar arasında ne aradığınızı kolayca bulmanız sağlandı.

Kde'nin 4.2 sürümünü duyurduğu ilgili web sitesinde pencere yönetimiyle ilgili şu videoyu seyredebilirsiniz.

Yazılım geliştirmeyi hızlandıran bir Platform: KDE4.2

Bütün bu özelliklerin yanısıra yazılım geliştirmenin de hızlandırılması için çeşitli çalışmalarda bulundu kde ekibi. Tabi bunun altında yatan bir başka neden de masaüstünü zenginleştirebilecek uygulamaların/uygulamacıkların geliştirilmesini teşvik etmek. Zenginleştirilmiş betik desteği ile artık plazma programcıkları JavaScript, Python ve Ruby ile yazılabiliyor. Yazılan bu programcıklar, internet üzerinden ağ servisleri ya da OpenDesktop.org gibi çevrimiçi paylaşım siteleri üzerinden dağıtılabiliyor. Bunların yanında GoogleGadget hizmetleri de artık Plazma masaüstünde kullanılabiliyor.

QT'nin LGPL lisansıyla yayınlacak olması sayesinde; KDE kitaplıkları ve onların altındaki Qt, ticari uygulamalar yaratmak için daha uygun bir ortam yaratılmasına olanak veriyor.

Nasıl kurabilirsiniz?

Kde bütün kitaplıkları ve uygulamalarıyla birlikte Açık Kaynak lisanslarıyla herhangi bir ücret ödemeden kullanabileceğiniz şekilde sizlere sunulmakta.http://download.kde.org/stable/4.2.0/ adresinden ister kaynak koduna ister ikili paketlerine ulaşıp sisteminize kurabilirsiniz. Ama hem zamandan kazanmak, hem de olası problemlerin sayısını en aza indirgemek açısından kullandığınız linux dağıtımının paket deposundan ilgili paketleri indirip kurmanız çok daha yararlı olacaktır. İnternette "kde4 işletim sisteminiz kurulum/installation" şeklinde arattığınızda işinize yarayacak bağlantılara ulaşabilirsiniz. Ör: "kde4 pardus kurulum", "kde4 ubuntu installation"..

Hangi işletim sistemi ya da linux'taysanız hangi masaüstü ortamını kullanıyorsanız kullanın, geleceğin masaüstünü inşa etme iddiasında olan kde4 geliştiricilerinin ortaya çıkardığı bu ürünü, kde4.2'yi denemeden geçmeyin.

Özgür Günler dileklerimle!..