USB TEKNOLOJİSİ

Günümüzde elektronik araç ve bilgisayar bağlantısı denilince ilk akla gelen arayüz USB oluyor. Bu standart o kadar yaygın ki, farelerden joy-sticklere, i-podlardan kameralara, cep telefonlarından harici hard disklere hatta bilgisayarın enerjisiyle çalışabilecek tüm küçük araçlara kadar birçok teknolojik aleti bilgisayarlarımıza USB arayüzü ile bağlıyoruz. Peki, neden bu kadar popüler ve diğer arayüzlerden neden bu kadar farklı?

USB 1.0 & USB 2.0, WUSB

1990’ların başında yazıcı, tarayıcı gibi popüler olmaya başlayan donanım cihazları yüzünden çeşitli standartlarda arayüzler ortaya çıkmıştı. İnsanlar daha hızlı, daha sorunsuz ve daha kolay bağlantı sağlayan bir arayüze ihtiyaç duymaya başlamıştı. Sonunda USB(Universal Serial Bus) Intel’in başında olduğu bir grup teknoloji lideri tarafından 1995 yılında üretildi. İlk olarak USB 1.0 olarak çıkan bu arayüz şimdiki teknolojiye göre çok yavaş sayılabilecek ancak o dönem için çığır açan bir hızda, 12 Mbps ile çalışıyordu. Günümüzde hala kullanılan ve USB 1.0 ın takipçisi olan USB 2.0 lar ise kendini gösterdiğinde gerçekten yankı uyandırmıştı çünkü USB 1.0 ın 40 katı kadar hızla, 1.5 Mbps, 12 Mbps, çalışabiliyor. Hatta bilgisayarınızda EHCI(Enhanced Host Controller Interface-gelişmiş kullanıcı arayüzü) varsa bu hız 480 Mbps’ye kadar çıkabilir. Bu teknolojiden sonra 2004 yılının Şubat ayında “Wireless USB Promoter Group” tarafından Kablosuz USB(WUSB) üretildi ve kablosuz teknolojisinde artık USBnin de adı geçmeye başladı. Kablosuz USB 3 metreye kadar 480 Mbps, 10 metreye kadar 110 Mbps hızla çalışabiliyor.

Neden USB?

Öncelikle USB ekonomik fiyatı, birçok donanıma uyarlanabilmesi, hızlı bağlantı sağlaması(hot-plugging), otomatik olarak tanınması ve güçlü performansıyla diğer arayüzlerden ayrılır. Ayrıca bazı araçların fişe takılmadan doğrudan bilgisayardan güç alarak çalışması sağlar. USB bir standart olup tüm girişlerde aynı yapıdadır. Tek fark bağlanan aracın cinsine göre gerekli olan yazılımlardadır. Bu da USB 2.0’ın diğer arayüzlere tercih edilmesini sağlar. Bu kadar çok tercih edilmesinden olsa gerek, tasarım harikası USBlere de rastlamak da mümkündür. Hatta bu USB’lerin gerçek olup olmadıklarını anlamak bile bazen zor olabilir.

USB çeşitleri

USB çeşitleri denilince başlıca 2 çeşit standarttan bahsedebiliriz. A tipi standart bizim genellikle USB flash disklerinde gördüğümüz tipten yassı arayüzdür(solda). B tipi standart ise yazıcıların kullandığı türden (sağda) daha geniş olanıdır. USB ler geliştikçe diğer mini-standartlar kendini göstermiştir. Yandaki şekilde sırasıyla Micro USB arabirimi, Mini USB arabirimi, B-tipi arabirim, A-tipi giriş ve A-tipi arabirimi gösterilmiştir.

Veee USB 3.0...

Intel 2008’in ortalarına doğru çıkacak olan ve USB 2.0 ın hızını 4’e katlayacak bir teknolojinin müjdesini verdi: USB 3.0 ! USB 2.0’ın kullanılmasına da imkan tanıyacak olan bu teknoloji 4Gbit/s hızla veri aktarmaya olanak sağlayacak bakır ve optik kablolardan oluşmuş bir yapıya sahip. Gelişmiş yapısı, ileride daha da hızlı veri akışını desteklemesine zemin hazırlamakla beraber, USB 2.0 dan 10 kat daha geniş bir bant-genişliğine(band-width) sahip. USB 3.0 veri transferini hızlandırmak için 2 fiziksel tabaka kullanıyor. Günümüz USB lerine kullanılan seç ve yayınla mekanizmaları (polling and bradcast) yerine, paket-routing teknolojisi kullanarak sadece araçlar veri göndermek istediğinde veri transferine izin verecek şekilde çalışıyor. Şu anda bu kadar büyük bilgi akışına imkân sağlayacak olan harici diskler, flash okuyucular ve kameralar mevcut durumda ancak tam anlamıyla destekleyen yapılar 2009 ve 2010 yıllarında kendilerini göstermeye başlayacak. Elbette hız bu kadar yüksek olunca karşıt görüşler ve dezavantajlar da hemen kendilerini gösteriyor. Önceleri USB’nin işlemciyi gereğinden çok kullandığından şikayet ediliyordu. Ancak işlemci hızı arttıkça USB nin işlemci üzerindeki etkisi hissedilmemeye başladı. USB 3.0 ile bağlanacak donanım ise yeniden bir soruna yol açacak gibi gözüküyor. USB 3.0 ın hızı onun teknoloji yarışında ilk sıralarda yer almasını sağlıyor ve en yakın rakibi olan ESATA’ya (harici disklerin bilgisayar ile veri alışverişi hızını 3Gbps’ye çıkmasını sağlayan kablo) bile açık ara fark atıyor. Uzun süreli kullanım ve geliştirebilme amacıyla, Intel’deki mühendisler USB 3.0 ı deneme yazılımlar aracılığıyla 5 ve 25 Gbps hızlarda denemeye aldıklarında başarılı olduğunu görmüşler. Bu da USB 3.0 ın takipçilerinin de yolda olduğuna işaret ediyor. Yeni USB’nin tüm flash belleklere ve flash yapısına sahip her türlü cihaza arayüz sağlamayı amaçlıyor. En büyük amacı ise flash çiplerin transfer hızına erişebilmek. Yakın bir tarihte USB’ler bu amacını da gerçekleştirerek bir darboğazı aşacak ve hayatın bilgi transferindeki yerini daha da genişleterek hayatın ayrılmaz birer parçaları haline gelmeye başlayacak.

Referanslar: