Türkiye'de Oyun Geliştirme Eğitimi

Ömer Yaraşlı
25 Aralık 2014

Video oyunları geliştirmek disiplinlerarası ciddi bir iş. Grafik tasarımından oynanış mekanikleri ve bölüm tasarımına; sanat yönetmenliğinden proje yönetimine kadar birbirinden farklı birçok uzmanlık alanı oyun geliştirilmesinde görev alıyor. Ses, müzik, pazarlama, reklam, senaryo, metin yazarlığı, hukuki ve mali konular; oyun geliştirmeyi mümkün kılan diğer çok önemli uzmanlık alanlarından bazıları. Bahsi geçen uzmanlık alanlarının çoğunun hem ülkemizde hem yurtdışında kendine özel eğitim programları var. Bu yazıda, daha çok oyun sektörünü hedefleyen Türkiye’deki eğitim programlarını anlatmaya çalışacağım. Bunları genel olarak ikiye ayırmak mümkün. Oyun geliştirme konusunda bireyin kendisini yetiştirmesinin birçok yolu (örneğin, Youtube) bulunsa da yazımda üniversite ve akademik eğitim programları ile özel eğitim merkezlerinin kurslarına odaklanacağım.

Ülkemizde bazı üniversitelerde lisans derecesinde oyun geliştirmeye yönelik dersler bulunsa da oyun geliştirmeye odaklı açılmış bir lisans bölümü henüz bulunmuyor. Fakat yüksek lisans programları ve YÖK onayı bekleyen bir lisans bölümü mevcut. Üniversiteler haricinde bazı eğitim merkezlerinin de konuya yönelik eğitimleri var. İlgili kurumlara sayfa sonundaki linkler yardımıyla ulaşarak daha fazla bilgi alabilir ve başvuruda bulunabilirsiniz.

Bahçeşehir Üniversitesi Oyun Laboratuvarı BUG

İlk olarak BUG’dan bahsetmek isterim çünkü kendisi Türkiye’de oyun geliştirmenin akademik dünyaya olan önemli bir sıçrayışıdır. “BUG, Bahçeşehir Üniversitesi, İletişim Tasarımı Bölümü tarafından başlatılan bir oyun laboratuvarı projesidir. "Sistem çalışmıyorsa, düzeltecek bir BUG gerek!" sloganıyla yola çıkan BUG, Türk oyun sektörü ve oyun geliştirmek isteyen girişimciler için bir eğitim ve iletişim platformu olmayı amaçlamaktadır. BUG bilgisayar oyunlarının yanı sıra oyun içerikli deneyim tasarımı odaklı bir ar-ge merkezi olarak da çalışacaktır. Akademisyenler, profesyoneller ve öğrenciler BUG ortamında buluşacak, paylaşacak ve birlikte projeler geliştirecektir. Eğitsel etkinliklerin yanı sıra BUG sektörel buluşmalar organize ederek, ihtiyaç duyulan insan kaynağına yönelik çalışmalar da gerçekleştirecektir.” (Referans 1)

Bahçeşehir Üniversitesi’nin açıklaması aslında BUG’ı çok güzel anlatıyor. Daha sonra bahsedeceğim Game Developers@Turkey ve Oyunder’in de çalışmalarıyla ülkemizdeki oyun geliştiricilerinin İstanbul’daki kalesi BUG’dır diyebiliriz.

MASTER BUG

MASTER BUG, Bahçeşehir Üniversitesi’ndeki Oyun Tasarımı Yüksek Lisans Programı; Türkiye'nin ilk oyun tasarımı yüksek lisans programıdır. Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim Tasarımı Anabilimdalı altında yürütülen programda; oyun sanatı, oyun çalışmaları, oyun prodüksiyonu, oyun ekonomisi ve oyunlaştırma gibi farklı alanlarda disiplinlerarası bir eğitim veriliyor. MASTER BUG’da dersler modüler ve proje tabanlı tabanlı şekilde işleniyor. Türkçe/İngilizce ve Tezli/Tezsiz seçenekleri olan program, yurtiçinden ve yurtdışından hem sektör ile hem üniversiteler ile bağlantılara sahip. Oyun ve oyun içerikli deneyim tasarımcısı; oyun sanatçısı, grafikeri ve animatörü; oyun sesi tasarımcısı, yapımcısı; oyun prodüktörü, oyun projesi yöneticisi; oyun senaristi, oyun eleştirmeni; oyun araştırmacısı; oyun tasarımı eğitmeni yetiştirmek Master Bug’ın hedefleri arasında. (Referans 2)

Game Developer@Turkey ve Oyunder

Game Developer@Turkey, kısaca GDT, Türkiye’de bulunan ve oyun geliştirmek ile ilgilenen insanları bir araya getirmek için kurulan bir grup. Oyunder yani Oyun Tasarımcıları, Geliştiricileri, Yapım ve Yayıncıları Derneği de, Türkiye'deki oyun endüstrisini temsil etmek için kurulan bir birlik. Aslen eğitim platformları olmamakla beraber düzenledikleri ve katıldıkları toplantılarla, etkinliklerle bireyler ile firmalarının gelişimine katkıda bulunuyorlar. Sıkı bir ilişki içinde beraber yaptıkları çalışmalar hem sektöre yeni katılanlara yardımcı oluyor hem de sektörün birlik içinde gelişmesini ve büyümesini sağlıyor. Türkiye'deyseniz ve oyun geliştirmeyle ilgileniyorsanız kesinlikle içinde bulunmanız ve takip etmeniz gereken topluluklar arasında. (Referans 3, 4)

Orta Doğu Teknik Üniveristesi Oyun Teknolojileri Yüksek Lisans Programı

Orta Doğu Teknik Üniveristesi Oyun Teknolojileri Yüksek Lisans Programı, kısaca ODTÜ GATE, oyunlar konusunda uygulamalı deneyim kazanabilecekleri hem akademik araştırmalar yapma hem de katma değere sahip çalışmalar ortaya koyma olanağı sağlayan bir yüksek lisans programı. Programda öğrencilere oyun geliştirmeyle alakalı teorik ve pratik bilgilerin yanı sıra sektörün ekonomik ve kültürel yanıyla alakalı eğitimler de veriliyor. (Referans 5)

ATOM

Animasyon Teknolojileri ve Oyun Geliştirme Merkezi, kısaca ATOM, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Teknokent bünyesinde 2008 yılında kurulmuş bir ön kuluçka merkezi. Oyun geliştirme ve animasyon teknolojileri ile ilgili çalışmalar yapan veya yapmak isteyenler için bir yıl süreyle çalışma alanı, fiziksel ve teknik altyapı, proje yönetim , finansal destek, mentor desteği, eğitim desteği gibi çeşitli destekler sağlayarak Türkiye’de video oyunları sektörünü geliştirmeyi hedefliyor. ATOM’dan mezun olanlar iyi yetişmiş bir şekilde sektöre giriş yapmış oluyorlar. Ayrıca staj programları, eğitim programları da bulunan ATOM’da, şuana kadar 200 üzerinde oyun geliştirilmiş ve 11 grup şirketleşerek sektöre atılmış. ATOM’da sadece oyun geliştirme ve yaratıcı medya tasarımı eğitimleri verilmiyor; tanıtım ve pazarlama, pazar farkındalığı, proje yönetimi, iş geliştirme ve sunum yapma eğitimleri de veriliyor. Bu eğitimlerin yanı sıra geliştiriciler; şirketleşme, şirket içi roller ve sosyal ilişkiler gibi konularda da eğitimler alıyorlar. Gruplardan gelen taleplere göre çeşitli çalışma alanlarında teknik eğitimler de verilmekte. Sundukları danışmanlık hizmetlerini de unutmamak gerekir. Sektörden aldıkları geri bildirimler sayesinde de grupları sektörün ihtiyacı olduğu konulara yönlendiriyorlar. (Referans 6)

Hacettepe Bilgisayar Animasyonu ve Oyun Teknolojileri Yüksek Lisans Programı

Ülkemizdeki sayılı oyun geliştirme yüksek lisans programından biri de Ankara’daki Hacettepe Üniversitesi'nde 2012 yılında açılan Bilgisayar Animasyonları ve Oyun Teknolojileri Tezli Yüksek Lisans Programı. İkinci eğitim/öğretim kapsamında yapılan tezsiz yüksek lisans programının dersleri de akşam saatlerinde veriyor. Daha çok animasyona eğilen program sadece video oyunları sektörü için değil, sinemadan tıbba diğer çalışma dalları için de animasyon uzmanları yetiştiriyor. Dersler arasında 3B modelleme, ışıklandırma, parçacık kullanımı, 3 boyutlu sahne oluşturma gibi konular bulunuyor. (Referans 7)

İzmir Ekonomi Üniversitesi Bilgisayar Oyunları ve Teknolojisi Yüksek Lisans Programı

Diğer bir oyun geliştirme ile doğrudan ilgili yüksek lisans programı da İzmir Ekonomi Üniversitesi’ndeki Bilgisayar Oyunları ve Teknolojisi Yüksek lisans programı. Bilgisayar ve yazılım mühendislerine yönelik olan programda görsel tasarım, yazılım tasarımı, analiz, iletişim ve bilişim sistemleri, yapay zeka konularında eğitimler yer alıyor. Geçen sene bu programa başvuran öğrenciler bilgisayar mühendisliği yüksek lisans programına yönlendiriyordu. Bu sene hakkında detaylı bilgi verilmemekte. İlgilenenler sayfa sonundaki ilgili linkten bilgi edinebilir. (Referans 8)

Işık Üniversitesi Bilgisayarlı Grafik ve Animasyon Yüksek Lisans Programı

İstanbul’daki Işık Üniversitesi’nin Fen Bilimleri Enstitüsü’nde açılan Bilgisayarlı Grafik ve Animasyon Yüksek Lisans Programı da oyun sektörünü göz önünde bulunduran eğitim programlarından biri. Bilgisayarlı grafik ve animasyon konusunda Türkiye’deki ilk yüksek lisans eğitimi programı kendisi. Herhangi bir alandan mezunların başvurabildiği program, tamamen İngilizce olarak Işık Üniversitesi Maslak Kampüsü’nde gerçekleşiyor. Ulaşım ve zaman rahatlığı açısından haftasonu akşamları yapılan derslerde tezli ve tezsiz olarak iki seçenek mevcut. (Referans 9)

İstanbul Bilgi Üniversitesi Oyun Tasarımı ve Geliştirme Lisans Programı

Oyun geliştirmeye ilgi duyan bizlerin heyecan ile beklediğimiz oyun geliştirme ile ilgili lisans eğitiminin ilki İstanbul Bilgi Üniversite’sinde açılacak anlaşılan. Şuan YÖK onayı beklemekte olan iletişim fakültesinde içinde açılacak bölüm; oyunlarda etkileşimli iletişim, görsel tasarım, oyun eleştirisi, oyun sektörünün işleyişi ve oyunların farklı sektörlerde kullanımı konularına eğiliyor. (Referans 10)

Marmara Üniversitesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği Lisans ve Yüksek Lisans Programı

Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi’ndeki Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği Bölümü’nde de direkt olarak oyun geliştirme eğitimi verilemese de video oyunlarının temel bileşenleri, türleri, bireyin eğitimindeki yerleri, oyunların psikolojik ve sosyolojik etkilerinin incelendiği dersler mevcut. Bu eğitimler, oyunları daha iyi anlamamıza ve böylece daha iyi oyunlar tasarlayabilmemize yardımcı olacak araştırma ve çalışmalara gebe. (Referans 11)

Lisans Dersleri

Her ne kadar henüz başlı başına oyun geliştirme lisans bölümleri açılmış olmasa da birçok üniversitede lisans programları içinde oyun geliştirme konusunda çeşitli dersler bulunuyor. ODTÜ, Hacettepe, Işık, İzmir Ekonomi Üniversiteleri dışında Amasya, Bilkent, Ege, Fırat Üniversiteleri gibi yaklaşık 15 üniversitede oyunlara yönelik grafik, oyun tasarımı, yapay zeka, simülasyon oyunları, oyun programlaması, bilgisayar oyunları, oyun teknolojileri dersleri mevcut. Ayrıntılı listeye şuradan ulaşabilirsiniz. (http://turkishgamedevelopers.wordpress.com/) (Referans 12)

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Sürekli Eğitim Araştırma ve Uygulama Merkezi, TOBB ETÜ SEM

Yüksek lisans ve lisans programları haricinde başka bir eğitim olanağı da gene üniversitelerin sürekli eğitim merkezlerinin kursları. Ankara’da bulunan TOBB ETÜ SEM’deki ücretli oyun geliştirme kurslarında Unity3D oyun motoruna yönelik eğitimler veriliyor. Bunlar 3 boyutlu oyun yapımı için 20 saat, 2 boyutlu mobil oyun yapımı için de 30 saatlik eğitimler. Ayrıca Android işletim sistemi için mobil uygulama eğitimlerinden bahsetmiş olalım, belki tamamen oyun yapımına yönelik olmasa da Android platformlar için mobil uygulamalar geliştirmenin temel bilgileri burada veriliyor. (Referans 13)

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi

ODTÜ SEM’in de Unity3D için giriş seviyesi eğitimleri var. 30 saatlik eğitim 5 hafta boyunca devam ediyor. Uygulamalı yapılan eğitim sonunda katılımcılar birer adet oyun projesi bitiriyor. (Referans 14)

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi

İstanbul’daki Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'nin Sürekli Eğitim merkezi de oyun geliştirmeye yönelik eğitim veren ücretli eğitim kurumlarından biri. 2 ayrı seviye ile Unity3D oyun motoru eğitimleri sunuyorlar. Eğitimler 4 hafta sürüyor ve toplamda 24’er saatten oluşuyor.(Referans 15)

Özyeğin Üniversitesi Bilgisayar Oyunları Atölyeleri

Aslında tam bir akademik eğitim programı olmasa da ülkemizdeki ihtiyaç ve ilgiye bakıldığında hatrı sayılır bir çaba olduğununu düşündüğüm 2010 yılındaki bu etkinlikte lise öğrencileri için iki adet bilgisayar oyunları atölyesi düzenlendi. Bilgisayar oyunlarının tarihi, yapım süreci, java programlama, oyun grafiği ve animasyonu konularında temel eğitimlerin verildiği bir atölye çalışmasıydı. (Referans 16)

3D Akademi Animasyon ve Görsel Efekt Okulu

3D Akademi Animasyon ve Görsel Efekt Okulu, oyun sektörüyle birlikte birçok diğer sektör için 3D modelleme, grafik tasarımı, görsel efekt eğitimleri veren bir merkez. Türkiye’nin ilk ve tek 3D animasyon ve görsel efekt okulu olduklarını belirtiyorlar. Unity3D, Autodesk 3D MAX, Autodesk Maya, ZBrush, Adobe After Effects, Adobe Photoshop, Adobe Illustrator, Adobe InDesign verdikleri eğitim programlarından bazıları. İstanbul Mecidiyeköy merkezli akademiden online dersler de alabilirsiniz. Şehir dışından gelecekler için konaklamalı hızlandırılmış kurslara da katılabilirsiniz. Eğitim sonunda Microsoft sertifikası veriyorlar ve mezunlarına staj imkanı sağlıyorlar. (Referans 17)

Bilişim Eğitim Merkezi

Bilişim Eğitim Merkezi de ücretli eğitim merkezlerinden. Hem bireysel hem kurumsal çeşitli yazılım eğitimlerinin yanında 3D animasyon eğitimleri de veriyorlar. Bizler için asıl ilgi çekici olan ise Unity3D ve Unreal Engine 4 oyun motorlarına ait eğitimler veriyor olmaları. Bilişim Eğitim Merkezi İstanbul, Ankara, Eskişehir, Konya, Bursa ve Antalya illerinde hizmet veriyor. (Referans 18)

Bilişim Akademisi

Bilişim Akademisi başka bir özel eğitim kurumları. Onlar da Unity3D eğitimi veriyorlar. 50 saatlik eğitim için burs imkanları da mevcut. Ayrıca online canlı eğitim ve sınıf eğitimi seçeneklerinden de yararlanabilirsiniz. İstanbul’da Yıldız Teknik Üniversitesi Teknopark'ında bulunuyorlar.(Referans 19)

IndiGo Danışmanlık ve Eğitim Hizmetleri

IndiGo da Bilişim Eğitim Merkezi gibi hem bireysel hem kurumsal özel eğitim veren bir kuruluş. Web grafik, 3D Görselleştirme, ağ gibi konularda eğitimleri var. İlgimizi çeken kısım ise Unity3D ile mobil oyun oyun geliştirme eğitimleri. 3D karakter modelleme eğitimlerini unutmayalım. İndigo da Ankara’da yerleşik bir kuruluş.(Referans 20)

Kariyer Mimarı Bilişim Teknolojileri Akademisi

Yazılım sektörü için eğitim faaliyetleri yürüten bir merkez Kariyer Mimarı. Microsoft Office, HTML5, web tasarım, teknik çizim gibi birçok alanda eğitimleri var. En güzel kısmı ise Unity3D eğitimi, karakter modelleme ve animasyon eğitimi gibi oyun geliştiriciliğine yönelik eğitimlerin yanı sıra yine bu alanda kullanabilecek grafik tasarım, iOS ve Android mobil yazılım geliştirme, ileri java eğitimleri vermesi.(Referans 21)

Gitmeden Önce

Türkiye'de oyun geliştiriciliği eğitimleri yeni yeni yeşeriyor diyebiliriz. Yüksek Lisans programları ve özel eğitim merkezleriyle başlayan çalışmalar, zaman içinde artacak, yetişmiş insan sayısı sayesinde katlanacak. Gelecek için ben umutluyum.

Gelecek bir yana, “şimdi”yi düşünürsek; bir işe doğru başlamak ve doğru yapmak için uzmanından eğitim almak çok önemli. Daha rahat bir kariyer başlangıcı (ve tabi ki devamı) için bu eğitimlere önem vermek gerekiyor. Fakat bu eğitimleri almakla her şeyin biteceğini de düşünmüyorum, her zaman gelişime yer vardır. Bir yandan da şu var; bahsi geçen yerlerdeki eğitimler olmadan bir yerlere gelmek, ortaya bir ürün koymak da imkansız değil. Ama her zaman kendinizi bir şekilde geliştirmelisiniz. İnternette az veya çok yardımcı olacak kaynakları bulabilirsiniz; ulaşabildiğiniz geliştiricilerden yardım alabilirsiniz.

Linkler

BAU BUG https://www.facebook.com/buggamelab
BAU MASTER BUG http://www.bahcesehir.edu.tr/icerik/7296-game-design
GDT Web Sitesi http://www.gamedevturkey.com/
GDT Facebook https://www.facebook.com/gamedevturkey
GDT Twitter https://twitter.com/gamedevturkey
Oyunder Web Sitesi http://www.oyunder.org/site/
Oyunder Facebook https://tr-tr.facebook.com/oyunder
Oyunder Twitter https://twitter.com/oyunder
ODTU GATE http://gate.ii.metu.edu.tr/
ODTU ATOM http://odtuteknokent.com.tr/portal/faces/home
Hacettepe Bilgisayar Animasyonu ve Oyun Teknolojileri Yüksek Lisans Programı http://www.bil-grafik.hacettepe.edu.tr/animasyon.html
İzmir Ekonomi Üniversitesi Bilgisayar Oyunları ve Teknolojisi Yüksek Lisans Programı http://fbe.ieu.edu.tr/game/tr
Işık Üniversitesi Bilgisayarlı Grafik ve Animasyon Yüksek Lisans Programı http://ogrenci.isikun.edu.tr/web/870-5042-1-1/students/ogrenci/etkinlikler/istanbuldaki_ilk_grafik_ve_animasyon_yuksek_lisans_programi_isik_universitesinde_aciliyor
İstanbul Bilgi Üniversitesi Oyun Tasarımı ve Geliştirne Lisans Programı http://www.bilgi.edu.tr/tr/programlar-ve-okullar/lisans/iletisim-fakultesi/oyun-tasarim-ve-gelistirme/
Marmara Üniversitesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği Lisans Programı http://bote.aef.marmara.edu.tr/
TOBB ETU SEM http://www.sem.etu.edu.tr/gelecek-egitimler/
ODTU SEM http://www.sem.metu.edu.tr/events_view.aspx?eventid=193
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi http://sem.msgsu.edu.tr/egitimprogramidetay1.aspx?code=8200f996-d085-439b-ab15-181e2ec83d7d&egitimgrupid=5&egitimgrupadi=Bilgisayar%20Programlar%C4%B1
Özyeğin Üniversitesi Bilgisayar Oyunları Atölyeleri http://www.ozyegin.edu.tr/oyunyapI
3D Akademi Animasyon ve Görsel Efekt Okulu http://www.3dakademi.com/egitimler/unity-3d-oyun-tasarimi-ve-programlama-egitimi/unity-3d-oyun-tasarimi-ve-programlama-egitimi/
Bilişim Eğitim Merkezi http://www.bilisimegitim.com/bireysel-egitimler/oyun-gelistirme-egitimleri
Bilişim Akademisi https://www.bilisimakademisi.com/oyun-tasarimi-ve-programlama-egitimi.aspx?pageID=132&pkID=59
IndiGo Danışmanlık ve Eğitim Hizmetleri http://indigobilisim.com/bireysel/course/mobil-oyun-gelistirme/
Kariyer Mimarı Bilişim Teknolojileri Akademisi http://kariyermimari.com.tr/Bireysel/Egitimler/Unity-3D-Oyun-Tasarimi
Extra Credits https://www.youtube.com/user/ExtraCreditz/featured