Daha önceki sayılarımızda HTML ve CSS kullanarak web dünyasında bir giriş yapmış olduk. Şimdi ise sıra yeni tanışmış olduğumuz bu dünyada adımlar atıp ilerleyemeye geldi. HTML ve CSS kullanarak web sitemizin nasıl bir görünüme sahip olacağını ayarlayabiliyoruz. Peki neden yapabileceklerimiz bununla sınırlı kalsın ki? Elbette ki yapabileceklerimiz bununla sınırlı kalmayacak, çünkü hala sitemizde kullandığımız formlar ve form elemanlarının değerlendirilmesi, işlenmesi, saklanması gibi bir çok işlemi gerçekleştiremiyoruz. İşte bu nedenle sunucu taraflı programlamaya giriş yapıyoruz ve PHP ile başlıyoruz.

PHP:

• PHP: Hypertext Preprocessor'ın kısaltmasıdır, özyinelemeli bir kavramdır.
• Sunucu taraflı bir dildir ve isteklerimiz sunucu üzerinde çalıştırılır.
• Kodları tarayıcımızda gözükmez.
• MYSQL, POSTGRESQL, ORACLE gibi birçok veritabanı ile kolayca iletişime geçebilen bir dildir.
• Açık kaynak kodludur (opensource) ve kullanımı ücretsizdir.

PHP'nin ne olduğu hakkında kısa bir ön bilgi verdikten sonra sıra kurulumuna geldi. Öncelikle PHP üzerine çalışacağımız için bir sunucuya ihtiyacımız olacak, ne de olsa sunucu taraflı programlama yapacağız. Bunun için Apache Web Server'ın son sürümünü kurmamız, ya da internet üzerinden herhangi bir PHP desteği olan bir sunucuya bağlanmamız yeterli olacaktır. Ama kendi bilgisayarınıza kendi sunucunuzu kurmanız hız ve kullanılabilirlik açısından sizin yararınıza olacaktır. Kendi bilgisayarımıza sunucumuzu kurduktan sonra, sunucumuza PHP desteği kazandırmamız gerekmekte. Bunu ise PHP'nin son sürümünü bilgisayarımıza kurarak yapacağız. Bir de şimdi kullanmayacak olsak da MYSQL dediğimiz bir veritabanı var ( şimdilik işimize yaramayacak ama ilerleyen sayılarda o da gerekecek). Veritabanımızın son sürümünü de MYSQL'in sitesinden bilgisayarımıza kurarak tüm işlemleri yapmış oluruz. Peki bütün bu kadar işlemi yapmak zorunda mıyız? Elbette ki değiliz. Eğer benim gibi üşengeç bir insansanız Appserv'in en son sürümünü bilgisayarınıza kurarak Apache Web Server, PHP, MYSQL ve Phpmyadmin'i (MYSQL veritabanını kolayca kullanabilmek için yazılmış görsel bir arayüz) bir kerede bilgisayarınıza kurmuş olursunuz.

PHP Nedir?

"<?" karakterleri ile "?>" karakterleri arasında kalan bütün betikler PHP'yi oluşturmaktadır yani bir PHP betiği daima "<?" karakterleri ile başlar, "?>" karakterleri ile biter. Bu karakterler arasına yazdığımız komutların sonuna ”;” koymak zorundayız. ”;” komutumuzun orada bittiğini belirtir. Yazmış olduğumuz betiğin içinde sunucu tarafından değerlendirilmesini istemediğimiz şeyler varsa bunları ”//” karakterlerinden sonra, ya da ”/*” ile “*/” karakterleri arasına yazarız. Yazımızın başında PHP betikleri tarayıcıda gözükmezler demiştik. Yalnız tarayıcımızda gözükmesini istediğimiz herhangi bir şey varsa bunu print komutu ya da echo komutu ile belirtiriz.

<?
        // tek satırlık açıklama veya yorum 

        echo  “echo komutunu öğreniyorum”;
        print “print komutunu öğreniyorum”;

        /* blok 
        halinde
        açıklama veya yorum
        */
    ?>

Değişkenler ve Kullanılışları

Değişkenler yapmış olduğumuz bazı işlemler sonunda elde ettiğimiz sonuçları sakladığımız depolardır. Kullanılışları oldukça basit ve sadedir. Her değişkenin başında $ karakteri bulunmak zorundadır ve değişkenler _ karakteri ile ya da herhangi bir harfle başlamak zorundadır. Tüm bunların yanı sıra değişken adlarında boşluk kullanılması da kısıtlanmıştır.

$degisken_adi=5;

şeklinde bir kullanımı vardır. Değişkenimizi tanımladıktan sonra = koyup eşitliğin sağ tarafına ise değişkenimizin değerini yazarız. Yukarıdaki örnekte değişkenimizin değerini bir sayı olarak atadık. Ancak bu değer bir sayı olabilmesinin yanında karakter, dizi, nesne ve ya string olabilir.

$degisken1=11;                                  //değerini sayı atadık
$degisken2=a;                                   //değerini karakter atadık
$degisken3="php öğreniyorum";                   //değerini string atadık
$degisken4[0]="odtü bilgisayar topluluğu";      //değerini dizi atadık

Kullanılan Operatörler

Operatörler değerler üzerinde işlemler yapmamızı sağlarlar. Belli başlı operatörler:

• ( . ) operatörü: İki string değerini bir birine bağlamaya yarar.

  <?
  $birinci = “php_”;
  $ikinci = “öğreniyorum”;
  echo $birinci . $ikinci;
  ?>

  şeklindeki bir kullanım tarayıcımızda “php_öğreniyorum” şeklinde gözükecektir. Birinci değişkenin değeri olan “php_” ile ikinci değişkenin değeri olan “öğreniyorum”u birbirine bağlamıştır.

• ( + ) operatörü: toplama işlemini belirtir.

• ( - ) operatörü: çıkarma işlemini belirtir.

• ( / ) operatörü: bölme işlemini belirtir.

• ( * ) operatörü: çarpma işlemini belirtir.

• ( % ) operatörü: bir sayının diğerine bölümünden kalanı belirtir.

• ( ++ ) operatörü: düzenli artışı belirtir.

• ( -- ) operatörü: düzenli azalışı belirtir.

• ( += ) operatörü: 1. sayının değerini ikinci sayı ile toplamına eşitler.

• ( -= ) operatörü: 1. sayının değerini ikinci sayı ile farkına eşitler.

• ( /= ) operatörü: 1. sayının değerini ikinci sayıya bölümüne eşitler.

• ( *= ) operatörü: 1. sayının değerini ikinci sayı ile çarpımına eşitler.

• ( %= ) operatörü: 1. sayının değerini ikinci sayıya bölümünden kalana eşitler.

• ( .= ) operatörü: iki değeri birbirine bağlar.

• ( == ) operatörü: 1. Değerin ikinci değere eşit olduğunu belirtir.

• ( != ) operatörü: 1. değerin 2. değerden farklı olduğunu belirtir.

• ( <= ) operatörü: 1. değerin 2. değerden küçük yada ona eşit olduğunu belirtir.

• ( >= ) operatörü: 1. değerin 2. değerden büyük yada ona eşit olduğunu belirtir.

• ( < ) operatörü: 1. değerin 2. değerden küçük olduğunu belirtir.

• ( > ) operatörü: 1. değerin 2. değerden büyük olduğunu belirtir.

• ( && ) operatörü: ve anlamında kullanılır.

• ( || ) operatörü: veya anlamında kullanılır.

• ( ! ) operatörü: değil anlamında kullanılır.

<?
$x=5;
$y=2;
$x-=$y;
echo $x;
?>

Tarayıcımızda $x değişkeninin en son değeri olan 3 ü gösterir.

<?
$x=5;
$y=3;
$x++;
$y--;
echo $x;
echo $y;
?>

Şeklindeki bir kullanımda ise tarayıcımızda $x ve $y değişkenlerinin son değerleri gözükür. Bu değerler da 6 ve 2'dir.

Aslında tüm bu operatörleri kullanılırken matematikten pek bir farkının olmadığını görüyoruz. Operatörlerin kullanımı matematikte olduğu gibi iki sayının toplanması, bu toplamın başka bir sayıya bölünmesi, sonucun bir başka sayıdan küçük ya da büyük olması gibi bir çok matematiksel olaylar zinciridir bir bakıma. Küçük de olsa PHP hakkında bir bilgimiz oldu bu sayımızda. Bir sonraki sayımızda ise işi biraz daha ilerletip formlar, döngüler, diziler, if – else ifadeleri gibi konulara değineceğiz. Görüşmek üzere.