Tekrar merhaba. Bu ayki yazımda, linuxta, unuttuğunuz parolanızı nasıl değiştirebileceğinizi anlatmaya çalışacağım. Bu işi nasıl yapacağınızı anlatmadan önce, buna ihtiyaç duyabileceğiniz durumlardan sözetmek istiyorum. Yönetici (root) parolanızı hatırlıyor, ama kendi kullanıcı parolanızı unutmuş olabilirsiniz ki bu düzeltmesi en kolay durumdur. Tam tersi olarak, yönetici parolanızı unutmuş, ama kullanıcı parolanızı hatırlıyor da olabilirsiniz. Eğer sudo yetkiniz varsa, bu durumdan da, kolaylıkla kurtulabilirsiniz. Peki ya eğer parolasını hatırladığınız kullanıcınızın sudo yetkisi yoksa? Bu durumda, belki yönetici parolasını hatırlamadan da hayatınıza devam edebilirsiniz ki böyle bir durumu hayal bile edemiyorum :) Hepsinden de kötüsü, parolalarınızın ikisini de unutmuş olabilir misiniz? Evet, anlaşılan biraz zor bir durumdasınız.

Hep unutmak dedik de, herzaman kullandığınız ayarlarda olduğunu düşündüğünüz klavyenizle oluşturduğunuz parolanızı, aslında farklı, ne olduğunu bilmediğiniz bir dil seçeneğindeki klavye ile oluşturduğunuzu farkettiğiniz oldu mu hiç ? Evet, bu benim başıma geldi daha önce. Aslında bu durumlardan kurtulmanın çok kolay bir yolu vardır, format atmak :) Ama ben size daha güzel bir çözüm yolu göstereceğim. Eğer birinci durumdaki gibi yönetici parolanızı biliyor ama kullanıcı parolanızı unutmuşsanız, neredeyse hiçbir probleminiz yok. Biliyorsunuz ki passwd komutu ile kendi parolanızı değiştirebilirsiniz. Normal kullanıcılar sadece kendi parolalarını değiştirebilirken yöneticiler herkesin parolasını değiştirebilir. Siz de yönetici parolasını bildiğinize göre bunu yapabilirsiniz. Ama sorununuz şu olacak ki, kullanıcı parolanızı hatırlamadığınızdan dolayı bilgisayara giriş yapamayacaksınız. Bilgisayarın giriş (login) ekranı geldiğinde Ctrl + Alt + F1 tuşlarına aynı anda bastığınızda 1 numaralı konsola düşeceksiniz. Burada root olarak giriş yapacak ve passwd kullanıcıadı komutu ile parolanızı değiştireceksiniz.

[root@zubaroglu ~]# passwd alaettin 
Changing password for user alaettin. 
New UNIX password:

İkinci durumda kullanıcı parolanızı hatırlıyor ama yönetici parolanızı unutmuştunuz. Bu sefer biraz daha kolay bir durumdasınız çünkü en azından bilgisayarınıza giriş yapabiliyorsunuz. Bir terminal açıp sudo passwd komutunu vermeniz sorununuzu çözecektir. Önce size kullanıcı parolanızı soracak, sonra da yönetici parolanızı değiştirmenize izin verecektir işletim sistemi.

[alaettin@zubaroglu ~]$ sudo passwd 
Password: 
Changing password for user root. 
New UNIX password:

Eğer içinde bulunduğunuz durum bu ikisinden de farklıysa, oyunu kurallarıyla oynamak yerine biraz hile yapmalısınız. Mesela işletim sisteminin parolaları sakladığı yeri bulup, ilgili parolayı silmek işinizi görecektir :) Yalnız takdir edersiniz ki parolanız şifreli bir şekilde saklanmaktadır. Bu sebeple eski parolanızı öğrenemeyecek, ama hesabınızı parolasız hale getirebileceksiniz. Parolasız giriş yaptığınız hesabınıza kolaylıkla yeni bir parola tanımlayabilirsiniz. Linux işletim sisteminde kullanıcı parolaları, /etc/passwd dosyasında saklanmaktadır. Bilgisayarınızda, parolasını hatırladığınız başka bir işletim sistemi kurulu ise açabildiğiniz herhangi bir işletim sisteminden yine parolanızı sıfırlayabilirsiniz. Açabildiğiniz bir windowsunuz varsa, ve bu windowstan sabit diskinizin linux kurulu bölümüne erişebiliyorsanız (windows üzerinden linux bölümlerine erişmek için, internette yapacağınız küçük bir aramayla bulacağınız birkaç kilobyte'lık bir programı kullanabilrsiniz) bu şekilde de parolanızı sıfırlayabilirsiniz. /etc/passwd dosyasını açtığınızda

alaettin:x:500:500:Alaettin Zubaroglu:/home/alaettin:/bin/bash

satırına benzer satırlarla karışılaşacaksınız. Bu satırdaki x karakteri parolanızın saklanmış/şifrelenmiş halidir. x karakterini silip satırı

alaettin::500:500:Alaettin Zubaroglu:/home/alaettin:/bin/bash

haline getirerek dosyayı kaydettiğinizde hesabınızı parolasızlaştırmış olacaksınız. Yönetici parolanızı sıfırlamak içinse aynı değişikliği

root:x:0:0:root:/root:/bin/bash

satırında yapmalısınız. Parola sıfırlama işlemini farklı bir linux dağıtımından yapacaksanız, yazma izni olmayan passwd dosyasına önce yazma iznini vermeli, değişikliği daha sonra yapmalısınız. Bu işlemi yaptıktan sonra yazma iznini geri almanız, daha güvenli bir durum olacaktır. Kullandığınız bilgisayarda başka bir işletim sistemi kurulu değilse, herhangi bir linux dağıtımının çalışan (live) cd'si işinizi görecektir.

Güzel bir mart ayı ve unutulmayan parolalar dilerim :)

dip not: Parola ve şifre arasındaki fark için lütfen A. Murat Eren'in web günlüğünde yayınlanan şu yazıyı okuyunuz.