Bu ayki yazım kısa olacağa benziyor ama, öğrenmeden önce benim çok zor yapıldığını sandığım, öğrendikten sonra ise kolaylığına şaşırdığım 4 püf noktayı paylaşacağım sizinle.

Öncelikle şunu söylemem gerekir ki, bilgisayarında en az bir linux dağıtımı kurulu olanlara hitap edecek bu yazım. Peki ne anlatacağım ? Eğer linux kullanıyorsanız biliyor olacaksınız ki, bilgisayarımıza bir linux dağıtımı kurduğumuz zaman, bir de önyükleyici(boot loader) kuruyoruz. Yani aslında biz kurmuyoruz, dağıtım, onayımızı alarak kendisi kuruyor. Grub ve Lilo gibi çeşitli önyükleyiciler mevcut, yalnız son zamanlarda daha çok grub kullanılıyor. Peki bu son zamanlarda daha çok kullanılan grub ne işe yarıyor?

Bilgisayarın açma tuşuna bastıktan kısa bir süre sonra ekrana grub ekranı geliyor. Bu ekrandan, açılmasını istediğimiz işletim sistemini veya çekirdeği(kernel) seçiyoruz. Eğer belli bir süre cevap vermezsek, varsayılan olarak ayarlanmış işletim sistemimiz açılıyor. Ben de bu yazımda size, bir işletim sistemini varsayılan olarak ayarlamayı(varsayılan işletim sistemini değiştirmeyi), bir işletim sisteminin grub ekranında görünen başlığını değiştirmeyi, grub ekranının bekleme süresini değiştirmeyi ve grub ekranında, arka planda duran resmi(splash image) değiştirmeyi anlatacağım.

Bu ayarlar, grub.conf ve menu.lst dosyalarında tutulur. Çoğu dağıtımda bu iki dosya da bulunsa da, sadece birisinin bulunduğu dağıtımlar da mevcuttur(Ubuntu gibi). İkisinin bulunduğu dağıtımlarda, biri diğerine sembolik bağdır, yani birinde yapılan değişiklik ikisini de değiştirir. Bu dosyalar, /boot/grub/ dizininin altında bulunur.

Tahmin edebileceğiniz gibi, bu dosyalarda değişiklik yapmak için yönetici(root) haklarına ihtiyaç duyacağız. Komut satırında "su -" komutuyla yönetici haklarını elde edebiliriz. Şimdi de en sevdiğiniz metin düzenleyiciyle bu dosyalardan birini açın. Ben bu iş için vi kullanacağım.

[alaettin@zubaroglu ~]$ su - 
Password:
[root@zubaroglu ~]# vi /boot/grub/grub.conf

Dosyayı açtığınızda, ilk birkaç (veya birçok) satırın # karakteri ile başladığını göreceksiniz. Eğer deb tabanlı bir linux dağıtımı(Debian, Ubuntu..) kullanıyorsanız, bu satırlar canınızı sıkacak kadar çok olabilir :) Bunlar, bilgi verici veya örnek satırlardır. # karakteri ile başlayan satırlarda yapacağınız değişikliklerin bir etkisi olmayacaktır. Yine dağıtımdan dağıtıma değişmek üzere,

default=0
timeout=5
splashimage=(hd0,4)/boot/grub/splash.xpm.gz

ya da

default 0
timeout 5
splashimage = (hd0,4)/boot/grub/splash.xpm.gz

satırlarını göreceksiniz. "timeout" değeri, grub ekranının saniye cinsinden bekleme süresidir. Orada varolan değeri (örneğimizde 5) silip istediğiniz değeri yazıp dosyayı kaydettiğinizde, bu ayarı başarılı bir şekilde değiştirmiş olacaksınız.

Dosyanızda bir de,

hiddenmenu

satırıyla karşılaşabilirsiniz. Bu satır, grub, bekleme süresinden geriye doğru sayarken, bu satırın altındaki başlıkların grub ekranında görünmemesini sağlar. Ama siz bu sürede herhangi bir tuşa basarsanız, grub geri sayımı durdurur, ve siz tüm başlıkları görmeye başlarsınız.

Bundan da sonra,

title Fedora (2.6.23.9-85.fc8)
        root (hd0,4)
        kernel /boot/vmlinuz-2.6.23.9-85.fc8 ro root=LABEL=/ rhgb quiet
        initrd /boot/initrd-2.6.23.9-85.fc8.img

gibi bloklarla karşılaşacaksınız. Bilgisayarınıza kurulu her bir işletim sistemi için bu tür bir blok olacak. Burda "title" ile başlayan satır, sizin grub ekranında gördüğünüz başlıktır. Bu satırı değiştirerek, işletim sisteminizin grub ekranında görünen başlığını değiştirmiş olursunuz.

"root" satırı işletim sisteminin sabit diskin hangi bölümüne kurulu olduğunu, "kernel" satırı işletim sistemi çekirdeğinin tam adresini ve "initrd" satırı da, bilgisayarın açılması için belleğe(ram) yazılması gereken bilgilerin(initial ram disk) tam adresini gösterir. Windows için de şöyle bir blok bulunur:

title Windows Vista
        rootnoverify (hd0,0)
    makeactive
        chainloader +1

"default" satırına geri dönersek, bu satır da, bizim herhangi bir tuşa basmamamız durumunda varsayılan olarak başlatılacak işletim sistemini gösterir. Dosyanın başından başlayarak "title" ile başlayan satırları sayar. Ama dikkat etmemiz gereken nokta şudur ki, saymaya sıfırdan başlar. Yani dosyadaki ilk işletim sistemi için buraya 0, ikinci işletim sistemi içinse 1 yazmamız gerekir.

Şimdi de gelelim en zevkli kısma.. Grub ekranının hergün gördüğünüz o güzel resminden sıkıldınız mı? Daha iç açıcı bir resim mi koymak istiyorsunuz? Ya da, ne bileyim, kız arkadaşınızla Kızkulesi'nde çekildiğiniz resmi mi istiyorsunuz? Öyleyse doğru yazıyı okuyorsunuz :)

splashimage=(hd0,4)/boot/grub/splash.xpm.gz

satırı, grub ekranının arkaplan resmini belirler. (hd0,4) resmin, sabit diskin hangi bölümünde bulunduğunu gösterir. Bu, işletim sisteminizin kurulu olduğu bölümü göstermelidir. /boot/grub/splash.xpm.gz kısmı ise, resmin tam adresini verir. Arka plan resmini değiştirmek için, ya burdaki adresi siler yeni resmin adresini yazarsınız, ya da /boot/grub dizini altındaki splash.xpm.gz dosyasını siler, aynı isimde yeni bir dosya oluşturursunuz. Yalnız, grub bu resmi işletim sistemi açılmadan önce kullanacağı için, resmi 640x480 çözünürlükte, 14 bit renk ayarlarında ve xpm formatında kaydetmemiz ve anlamadığım bir sebepten dolayı da gzip ile sıkıştırmamız gerekiyor.

Bunu yapmak için, kullanacağımız resmi gimp ile açıyoruz. Önce Resim(Image)-->Resmi Ölçekle(Scale Image) menüsünden resmin çözünürlüğünü 640x480'e düşürüyoruz. Sonra da Resim(Image)-->Kip(Mode)-->İndisli(Indexed) menüsünden de renk sayısını(maximum number of colours) 14 yapıyoruz. Resmi Farklı Kaydet(Save As) diyerek xpm uzantılı olarak kaydettikten sonra, resme sağ tıklayıp menüden Arşiv Oluştur(Create Archive)'u seçiyoruz. abc.xpm isimli dosyadan abc.xpm.gz isimli bir arşiv oluşturuyoruz ve bu arşivi arka plan resmi olarak kullanıyoruz. Bu işlemi komut satırından yapmak isterseniz,

tar cvfz abc.xpm.gz abc.xpm

komutu işinizi görecektir(abc.xpm resim dosyasının adını ifade etmektedir). İşte bukadar basit.. Eğer arkaplan resmi olarak bir fotoğraf kullanmayı düşünüyorsanız, renk ayarlarını 14'e düşürdükten sonra resmin hiçbir şeye benzemediğini farketmişsinizdir :) Bu durumda ben size, resmi önce siyah-beyaz resme çevirmenizi, sonra 14 renge indirmenizi öneriyorum. Bu şekilde daha güzel sonuçlar alabilirsiniz..

Kısa olacağını tahmin etmiştim ama, yazdıkça yazası geliyor insanın :) Linuxlu mutlu yıllar dilerim..

Örnek grub.conf (menu.lst) dosyaları: