Önce IBM'in ana sistem bilgisayarlarındaki, daha sonra da -başta Amdahl Corporation olmak üzere- kendi şirketlerindeki çalışmalarıyla ünlü bilgisayar mimarı ve yüksek teknoloji girişimcisi Gene Myron Amdahl, 16 Kasım 1922'de Güney Dakota'nın Flandreau şehrinde göçmen bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Amdahl, mühendislik okumak için Güney Dakota Eyalet Üniversitesi'ne(South Dakota State University) gitmek istedi; ancak babası mühendislik yerine sosyal bilimler eğitimi almasının daha iyi olacağını düşünüyordu. Babasının isteğini kabul etmeyen Amdahl, Güney Dakota Eyalet Üniversitesi'nde mühendislik okumaya başladı.

Başlangıçta ortalama bir öğrenci olmasına rağmen, birinci sınıfın yaz döneminde almaya başladığı fizik dersiyle okuldaki performansı önemli ölçüde yükseldi. Öyle bir tutkuya kapıldı ki, bu tutku hayatının gidişatını değiştirmekle kalmadı; sonraki yıllarda bilgisayar endüstrisinin de kaderini değiştirdi. İkinci Dünya Savaşı sırasında eğitim hayatına bir süre ara vermek zorunda kalsa da iki yıl Amerikan ordusuna hizmet ettiği dönemde elektronik bilimini ve bilgisayar programcılığını öğrendi. Ordudaki görevini tamamlamasının ardından Güney Dakota Eyalet Üniversitesi'ne dönerek 1948 yılında fizik mühendisliği üzerine lisans eğitimini bitirdi.

Daha sonra, Wisconsin Üniversitesi'nde Ağır Çekirdeklerin Manyetik Momentlerine Dönüş Ters Bakışımı ve Hız-Bağımlı Kuvvetlerden Dolayı Katkılar ("The Contributions to the Magnetic Moments of Heavy Nuclei Due to Spin Anti-Symmetry and Velocity-Dependent Forces") konulu teziyle yüksek lisansa başladı. Bir yandan da boş zamanlarında bilgisayar tasarımı üzerinde çalışıyordu. Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Amdahl'ın bu çalışmalarından haberdar olunca ondan, yeni yeni gelişen dijital programlama alanı eğitiminde yüksek lisans öğrencilerinin kullanabilecekleri bir bilgisayar tasarlamasını istedi. Bunun üzerine yoğun bir çalışmanın ardından Amdahl, 1950 yazında 'Wisconsin Eşzamanlı Tamamlayıcı Bilgisayarı'nı(Wisconsin Integrally Synchronized Computer, WISC) geliştirdi. 1951'de sunduğu doktora tezi de bu bilgisayar üzerineydi. Tezinde sunduğu fikirler öylesine yenilikçiydi ki üniversitenin Fizik Bölümü bunları değerlendirmede yetersiz kaldı ve Amdahl'ın tezinin incelenip kabulüne karar verilmesi için başka üniversitelere yolladı. Sonrasında tezinin kabul edilmesiyle Amdahl, 1952'de teorik fizik üzerine yaptığı doktorasını tamamlamış oldu.

Kariyerine 1952'de IBM'de başladı ve IBM 704'ün tasarım mühendislerinden birisi oldu. IBM 704, ideal bir bilim bilgisayarıydı. İki terimli sistemde çalışıyordu ve hızlıydı. Fortran'ın tasarlanma sebebi olan bu bilgisayar, IBM'in en çok sattığı ürünlerden biri oldu. 1955'te ise Amdahl, bilgisayarların büyümesi ve tek başına bilgisayar tasarlamanın giderek zorlaşması nedeniyle takım arkadaşlarıyla birlikte Datatron'u tasarladı. Bu, Stretch adlı, daha sonra elek teknolojisini kullanan IBM 7030 haline gelen, bilgisayarın oluşumuna zemin hazırladı. 1956'da IBM'den memnun kalmayıp başka şirketlerle çalışmaya başlayan Amdahl, dört yıllık bir aradan sonra 1960'ta IBM'e döndü. 1960'larda IBM'in ana sistem bilgisayarları arasındaki The IBM System 360'ın mimarı olarak tanındı. Sonrasında IBM'le yaşadığı bir ayrılığın daha ardından IBM'in ortağı oldu ve kendi araştırma çalışmalarını yürütmeye başladı. 1967'de Daniel Slotnick ile birlikte AFIPS Konferansı'nda paralel işlemlerin olasılığıyla ilgili bir makale yayınladılar. Bu konu daha sonra Amdahl Kanunu olarak adlandırıldı.Bu kanun, bir sorun üzerinde yalnızca tek bir dizisel işlemci kullanımına karşılık; paralel işlemci kullanımıyla sağlanan hızlanmayı yönetir. Hızlanma(speedup), bir programın dizisel olarak bir işlemciyle işlem yapmak için harcadığı sürenin paralel olarak birçok işlemciyle işlem yapmak için harcadığı süreye bölünmesi olarak tanımlanır.

Amdahl 1969'da, IBM'in California'da Menlo Park'taki İleri Bilgisayar Programlama Sistemleri Laboratuarı'nın(Advanced Computing Systems Laboratory) müdürü oldu. Burada bilgisayar gelişimi üzerine birtakım fikirler sundu ve bazı değişikliklere gidilmesini önerdi. Fikirleri kabul edildi; ancak IBM yöneticileri firmanın politikasını değiştirmeyi reddettiler ve bunun üzerine Amdahl bir kez daha IBM'den ayrıldı.

1970'te Fujitsu'nun desteğiyle California'nın Sunnyvale şehrinde Amdahl Corporation adlı şirketini kurdu. 1975'te ilk ürünleri olan the Amdahl 470 V6'yı piyasaya sürdü. Bu bilgisayar daha ucuz ve daha hızlı olması sebebiyle System 360/165'nin yerini alacak türdeydi. Şirket, bu sayede, zamanla ana sistem bilgisayarları sektöründe IBM'le yarışır hale geldi. Amdahl, 1979'da başkanlığınan istifa ettiği ve bir süre emekli başkan olarak görev yaptığı Amdahl Corporation'dan Trilogy adlı yeni şirketini kurmak için 1980'de tamamen ayrıldı. Amdahl Corporation ve IBM'le rekabet etmek isteyen Amdahl, bilgisayarlara güç sağlayan yarı iletken mikrodevreleri baştan tasarlamayı planlıyordu. Yüz ayrı mikrodevrenin işlevini, çoklu mikrodevrelerden daha verimli ve daha hızlı çalışacağına inandığı tek bir süper mikrodevrede birleştirmek istiyordu. Ana sistem bilgisayarlarına daha ucuz bir birleşik mikrodevre tasarlanması amacıyla Trilogy'ye 200 milyon dolar üzerinde ödenek sağlandı. Amdahl Corporation'daki başarısı sayesinde yatırımcıları etkileyip bu ödeneği bulmak Amdahl için zor olmadı; ancak o günlerde bir parçaya yerleştirilecek iletkenler pek büyük değildi ve işe yarayacak bir ürün elde edebilmek için 6,5 cm civarında bir levha gerekiyordu. Amdahl, Wafer-Scale Integration(WSI) adlı terimi buldu ve büyük makinesini oluşturabilmek için bu levhalardan yirmi tanesine ihtiyacı olduğunu hesapladı. IBM'in ve Amdahl Corporation'ın ana sistem bilgisayarlarından çok daha güçlü ve ucuz bir bilgisayar tasarlama niyetindeydi. İşler beklediği gibi olmadı. Levhaların boylarının kısa olması, Amdahl'ın aritmetik birimleri iki levhaya göre ayırmasını gerektirdi ve bu da işlemciyi yavaşlatan temas sorunlarını ortaya çıkardı. Metal alaşım bağlantılarındaki üretim sorunları nedeniyle 1985'in başında anlaşıldı ki; 1987'ye kadar hiçbir bilgisayar hazır olmayacaktı. Bilgisayar üretimi alanındaki fikirlerinden vazgeçmesi konusunda çok baskı altında kalsa da Amhald WSI mikrodevrelerini geliştirme planından hiç vazgeçmedi.

1985'te Trilogy, Elxsi adında bir şirketle birleşti ve birlikte süper VAX uyumlu bir bilgisayar üretme işine giriştiler. Amdahl 1989'da Elxsi'yi bıraktı ve 1987'de kurduğu Andor Systems'a geçti.Bu şirket, adını bilgisayar devrelerindeki "and"(ve) ve "or"(veya) mantık eleklerinden alıyordu. Amdahl'ın yeni amacı IBM'in daha küçük olan ana sistem bilgisayarlarıyla rekabet edebilmekti. Bilgisayarın merkezi işlemcisini birden fazla düzlem üzerinde toplayan IBM'in aksine işlemciyi tek bir düzlemde toplayarak yeni bir teknoloji kullanma niyetindeydi. Bu yüzden derleyicileri çok daha çabuk ve verimli çalışabilmeleri için yeniden tasarladı. Bu yenilikler Andor'un bilgisayarlarının çok daha az yer kaplayıp daha az ısı üretmelerini sağladı; ancak Andor'un uğraşmak zorunda kaldığı kötü mikrodevreler bilgisayarların piyasaya sürülmesini iki yıl geciktirdi ve bu süre içerisinde IBM aynı teknolojiyle çalışan ortalama boyutlardaki bilgisayarlarını çoktan piyasaya sürmüştü. Andor'un ayakta kalabilmesi için çabucak piyasada yer bulacak başka çevre birimi ürünler geliştirmesi gerekiyordu. Maalesef Andor bunu başaramadı ve 1994'te iflas etti.

Amdahl bunun üzerine 1996'da, Ticari Veri Sağlayıcıları'nın (Commercial Data Servers, CDS) kurucu ortağı oldu. CDS ile Amdahl IBM'le uyumlu, kişisel bilgisayarlara dayalı, kriyojenik olarak soğutulan CMOS işlemcilerini ve kendi tasarımı olan yeni bir işlemciyi kullanan ana sistem bilgisayarları geiştirmeyi amaçladı. Ancak daha sonra ismini Xbridge olarak değiştiren şirketin, 2005 yılında web sitesinde açıkladığı yönetim kurulu listesinde Amdahl'ın adı yoktu.

Gene Amdahl'ın, ana sistem bilgisayarları teknolojileriyle daha gözde olan kişisel bilgisayar teknolojilerini birleştirme arayışında olduğu görülüyor. Kimileri bu iki alanı birbiriyle uyumsuz olarak görse de Amdahl şimdilik pes edecek gibi görünmüyor.

Aldığı Ödüller

Pek çok okuldan fahri doktora ünvanlarının yanı sıra;

  • 1967- Ulusal Mühendislik Akademisi (National Academy of Engineering) üyeliği
  • 1986- "Centennial Alumnus", Güney Dakota Eyalet Üniversitesi

Kaynaklar