Merhabalar herkese,
Bu ay yazılım köşemizi bir çoğumuzun önceden de tanıdığı bir web tarayıcısı olan Firefox’a ayırdık. Bu ayki yazıma giriş olarak kısaca tarayıcı kavramından ve Firefox'tan bahsedeceğim. Yazının geri kalan kısmında ise geçtiğimiz günlerde yeni sürüm yayınlandığı için yeni sürümle gelen değişiklikler/yeniliklerden bahsedeceğim.
Öncelikle tarayıcı (web browser) kavramından ve Firefox’tan bahsetmek istiyorum. Tarayıcı dediğimiz yazılımlar, internet ortamında tutulan belgelerin bilgisayarımızın ekranına yazılar, resimler, motifler vb. şekillerde görüntülenmesini sağlayan yazılımlardır. Firefox ise dünyanın birçok yerinde kullanılmakta olan ve Mozilla tarafından geliştirilen bir yazılımdır. Gecko adı verilen bir bileşen tabanlı olarak geliştirilen bir projedir. (Gecko tarayıcımıza gelen bilgilerin yorumlanıp ekrana yazdırılmasında etkin olarak rol oynamaktadır.) Birçok farklı platformda kullanılabilmektedir. Windows XP/Vista, Mac OS X ve Linux tabanlı sistemler bunlardan birkaçını oluşturmaktadır.
Kısaca tarayıcı ve Firefox ile ilgili bilgilendirme yaptıktan sonra, sıra geçtiğimiz günlerde çıkan yeni 3.0 sürümü ve yeni sürüm ile birlikte gelen değişikliklere geldi. Firefox 3.0 sürümü ile eski sürümlerde sıkıntı yaşanan birçok problemi aşmış gözükmekte. Firefox 3 ile gelen yeniliklerden bazılarına değinecek olursak,
- Tek tıklama ile site bilgisi: Tarayıcımızda adres sütununda bulunan site ikonuna tıkladığımız zaman SSL sertifikaları, sitenin sahibi gibi sitenin güvenilirliği ile ilgili bilgilerin tamamına ulaşabilir duruma geliyorsunuz. Eğer girmiş olduğunuz site güvenilir bir site ise ve tarayıcı tarafından tanımlanmış ise, sitenin ikonunun bulunduğu yer yeşil duruma gelmekte, aksi taktirde kırmızı olarak bizi uyarmaktadır.
- Kötü amaçlı yazılım koruması: Eğer girmeye çalıştığımız sitede kötü amaçlı yazılım mevcutsa, ya da herhangi bir şekilde bilgisayarımıza zarar vermek isteyebilecek virüs, trojan vb. içerik bulunduruyorsa tarayıcımız siteyi açmıyor ve bizi uyarıyor.
- Sertifika hatalı sayfalar: Açmaya çalıştığımız sayfanın sertifikasını geçersiz bulduğu zaman tarayıcımız bizi uyarıyor ve sayfayı açmıyor. Ancak devam edebilmemiz için girmek istediğimiz siteye ayrıcalık vermemiz gerekmekte. Gerekli işlemleri elimizle yapıyoruz ve sitemizi açılır konuma getiriyoruz.
- Şifre tanıma yöneticisi: Eski sürümlerinde de bulunan şifre yöneticisinin üzerine yeni eklentiler geliştirilerek daha kullanışlı bir yapı elde edilmeye çalışılmış. Yeni gelen şifre yöneticisi ile birlikte artık sadece geçerli giriş yapılan şifrelerin saklanması sağlanmış durumda. Eski sürümlerde, kullanıcı girişinin geçerli ya da geçersiz oluşuna bakılmaksızın şifreler saklanıyordu. Böyle olduğu için de şifresini her zaman doğru şekilde giremeyen kullanıcılar için hatalı şifreler de saklanmış oluyordu. Yeni sürümde bunun da önüne geçilmiş durumda.
İndirme yöneticisi: Eski sürümlerle karşılaştırıldığı zaman en fazla gelişim sağlanan kısımlardan birisi de indirme yöneticisi. Eski sürümlerde indirmeye başladığımız zaman bitmesini beklemek zorunda kalıyorduk. İndirmeyi duraklattığımızda kimi zaman devam edemeyip en baştan yükleme zahmetine girişiyorduk. Firefox 3.0 ile birlikte buna da bir son getirilmiş ve artık indirme işlemini duraklatsak hatta bağlantımızı ya da tarayıcımızı kapatıp tekrar açsak bile devam eden indirme işlemlerini gerçekleştirebilmekteyiz.
Sayfa yakınlaştırma – uzaklaştırma: Eski sürümlerde olduğu gibi klavye üzerinden gerekli kısayol tuşları kullanılarak yapılabilir. Eski sürümlerinden farklı olarak sayfalar isimlerine göre saklanmaya başlanmış. Bir ‘A’ sayfasını yakınlaştırıp okumak istiyoruz fakat ‘B’ sayfasını da uzaklaştırıp okumak istiyoruz. Gerekli yakınlaştırma – uzaklaştırma işlemini yaptıktan sonra sayfaları her açışımızda tekrardan aynı işlemleri yapmamıza gerek kalmıyor ve ‘A’ sayfasını yakın, ‘B’ sayfasını da uzak olarak okumaya başlıyoruz. Ayrıca yakınlaştırma ve uzaklaştırma işlemini yaparken sadece yazıların değil, grafiklerin de aynı oranda büyümesi yeni gelen özelliklerin içinde boy göstermekte.
Metin karalama: Bir sayfadan metin seçerek kopyala/yapıştır yapacağımız zaman önceden sadece ilk tıkladığımız yerden, bıraktığımız yere kadar olan kısımda yazanları seçebilme imkanımız vardı. Artık kontrol (ctrl) tuşuna basarak, bir sayfanın sadece istediğimiz kısımlarını aralarında boşluk olmasına rağmen seçebilme imkanı sunmakta.
Son oturum: Bu uygulamanın adını ben böyle koydum. Bundan öncekilerin hepsine birşeyler yazmışım bunun da adı bu olsun istedim. Bu uygulama ile birlikte tarayıcımızı kapatmadan önce hangi sayfalar açık konumda ise bir sonraki oturumda tekrar açmak üzere kaydedilmesini isteyip istemediğimizi sormakta. Cevap olarak 3 seçeneğe sahibiz.
- Evet, kaydet ve çık: Bunu seçmemiz halinde kapatırken açık konumda olan sayfaların bir sonraki açılış için saklanmasını sağlamış oluyoruz.
- Hayır, kaydetme ama çık: Bu seçenek ile direk olarak çıkış yapıyoruz. Bir sonraki Firefox’u başlatmamıza açılış sayfamız bizi karşılayacak.
- İptal: Yanlışlıkla bastım ben vazgeçtim demenin başka bir yolu. Tarayıcımızı kapatmaz, kullanıma devam ederiz.
Bu kadar yenilikten bahsetmenin yeterli olacağını düşünüyorum. Ama tabi ki Firefox 3.0 ile gelen yenilikler bunlarla sınırlı değil. Daha fazla bilgi için http://www.mozilla.com/en-US/firefox/3.0/releasenotes/ adresine bakabilirsiniz.
E-bergi’li günler dilerim :)