E-bergi dünyasından herkese merhaba! Ben de bu dünyanın yeni bir üyesi olarak bu ayki yazımda sizlere çok kullanışlı bir uygulamadan bahsetmek istiyorum. Özellikle Linux kullanan özgürlükçü arkadaşlarımız Ubuntu 10.04'ün çıkmasıyla beraber bu uygulamanın da son sürümüyle şüphesiz haşır neşir olmuşlardır. Bizler de Ubuntu'larımızı güncelleştirdikten sonra, Empathy programını daha da bir derinden inceledik.

Nedir Empathy?

Empathy özgürlükçü GNOME projelerinden biri olarak Linux kullanıcıları için geliştirilen, açık kaynak kodlu anlık mesajlaşma programıdır. Metin, ses, video sohbeti ve dosya aktarımı özellikleriyle birçok değişik protokol üzerinde kullanımı desteklemekte. (Protokol dediğimiz şey haberleşmedeki mesajlaşma formatı olarak özetlenebilir: IP, TP, HTTP gibi). Bu özelliği ile Empathy, türünün diğer örneklerinden farklı olarak, kullanıcılara farklı servisler üzerinde her biri için farklı olan hesap bilgilerini kullanarak mesajlaşmayı tek bir programda sağlıyor. Özetle, aynı anda hem messenger hem de gtalk hesaplarınızı kullanılabilir kılıyor. Protokol desteği için ise TELEPATHY adı verilen esnek ve modüler bir gerçek zamanlı haberleşme altyapısını kullanıyor. Hatta Empathy, Telepathy'nin bir uzantısı olarak geliştirilen, değişik anlık mesajlaşma ağlarına bağlanmayı tek bir arayüzde sağlayan yazılım olarak da tarif ediliyor. (Empathy, Telepathy.. diye gidiyor; e tabi sosyal bir olay neticede kullanım amaçları :) ). Empathy ayrıca diğer GNOME uygulamaları için de Telepathy kullanarak işbirliği işlevselliğini daha kolay sağlıyor. Kullanıcı arayüzünde ise GOSSIP adı verilen GNOME için yaratılan anlık mesajlaşma istemcisinden örnek alınmış. Dolayısıyla GOSSIP için kullanılan JABBER, GNOME Masaüstü kullanıcılarına sağlanmış, kullanımı kolay bir arayüz olarak çoklu ortamda kullanılmak üzere tasarlanmış Empathy için de kullanılmış oluyor. Empathy öncelikle GNOME'un 2.22 sürümü için planlanmış; ancak GNOME masaüstünde bulunması ise GNOME'un 2.24 versiyonuna kadar önceye gidiyor. Empathy'nin en güncel sürümü ise 2.30. Ubuntu 9.10 ve Fedora 12 ile beraber Pidgin'in yerini alarak Ubuntu ve Fedora işletim sistemleri için varsayılan mesajlaşma istemcisi olarak ayarlanmış durumda. Pidgin'in yerini alma sebeplerinden biri ise Pidgin'in ses ve video desteği olmaması elbette; ancak Pidgin ve diğer 'kayıt dışı mesajlaşma' istemcilerinin sahip olup da Empathy'nin sahip olmadığı önemli bir eksiklik ise gizlilik ve güvenlik özelliklerini inkar edilebilir şifreleme(deniable encryption) yoluyla uygulamaya olanak vermemesi. İnkar edilebilir şifreleme(deniable encryption) dediğimiz şey ise kriptolojide bir çeşit şifreleme yöntemi. Öyle ki; bir verinin şifrelendiğini ya kullanıcı inkar ediyor ya da şifrelenmiş olduğunu kabul edip şifreyi çözebileceği fikrini inkar ediyor. Bu özellik de tabii ki yazılıma(veya verilere) zarar vermeyi amaçlayan saldırganların kararlılıklarını sarsmada önemli bir psikolojik etken oluyor. Yine de bu tür şifreleme yeteneklerinin belli başlı protokollere eklenmesi çalışmaları aslında 2009 yılında başlamış bulunuyor. Yani artık Empathy de sunduğu elverişliliğin yanında gizlilik ve güvenlik anlamında da ilerleme kat etmeye devam edecek gibi. Empathy'nin kişisel Linux tabanlı bilgisayarlarda bir uygulama olarak kullanılmasının dışında, kullanıcı arayüzü için tasarladığı grafik araçları Intel'in yeni Linux tabanlı mobil platformunda da Intel tarafından kullanılmakta ve geliştirilmekte.

Neler Sunar?

  • Çoklu - Protokol : Google Talk (Jabber/XMPP), MSN, IRC(İnternet Aktarmalı Sohbet), Salut, AIM, Facebook, Yahoo!, Gadu Gadu, Groupwise, ICQ and QQ. (Desteklenen protokoller yüklenen Telepathy Bağlantı Yöneticisi bileşenlerine bağlıdır).Empathy, bunların haricinde Pidgin tarafından desteklenen tüm protokolleri aynı zamanda destekler.

Pidgin tarafından desteklenen yukarıda sayılmayan diğer protokoller:

  • Bonjour (Apple'ın Zeroconf için uygulaması)
  • Lotus Sametime (IBM tarafından geliştirildi)
  • MySpaceIM
  • MXit
  • Novel GroupWise
  • SIMPLE
  • SILC
  • Zephyr

  • XMPP için dosya transferi ve yerel ağlar.

  • SIP, XMPP ve Google Talk kullanarak ses ve video aramaları.

  • Bazı IRC destekleri.

  • Sohbet penceresi temaları.

  • Konum bilgilerini paylaşma ve görüntüleme.(çevredeki bilgisayarlardaki hesaplar Yakındaki İnsanlar başlığı altında, sizin listenizde ekli olmasa bile gözükmekte)

  • Yazım denetimi ve yüz ifadeleri(smiley) ile birlikte özel sohbet ve grup sohbeti seçenekleri.

  • Sohbet geçmişi tutma.

  • Otomatik olarak dışarıda(away) durumu ve durum isimlerini değiştirebilme alternatifi.

  • Ağ Yöneticisi(Network Manager) ile otomatik tekrar bağlanma.

  • libempathy and libempathy-gtk paketleri için Python modülleri.

  • Uyumlu uygulamalara destek(“tubes”: anlık mesajlaşma kontağı için bir sunucudan soket isteğinde bulunarak uzaktaki kontağın da bu soketi kabul etmesiyle haberleşmeye başlanmasını sağlayan bir yoldur).

Neye Benzer?

Kullanıcı arayüzünde hesap ayarları, kişi listesi, özel sohbet ve grup sohbetleri, sohbet geçmişi görüntüleme, ses ve video görüntüsü ile sohbet ve bizim de en çok hoşumuza giden masaüstü paylaşma özelliği mevcut. 2007'nin Ağustos ayında Empathy 0.12 sürümü çıktığı zaman pek çok Python modülü eklenip bazı yazılım hatalarından ayıklanmıştı. Sohbet odaları konusunda da daha ileri seviyeye getirilmişti. O döneme ait bit Empathy geliştiricisi olan Xavier Claessens 'ın yaptığı açıklamaya göre dosya gönderme desteğinin geliştirilmesi gelecekteki planları olacaktı; ancak dosya aktarımı belli miktarda geliştirme gösterse de, birer kullanıcı ve tester olarak edindiğimiz deneyime göre, aradan 3 sene geçmiş olmasına rağmen bu konuda Empathy'nin kendini geliştirmesi -hatta siz potansiyel geliştiricilerin bu özelliğin biraz daha yol kat etmesi için çabalaması- gerekmekte.

Kullanımına gelecek olur isek; kurulumdan sonra ilk olarak karşımıza hangi çeşit sohbet hesabı kullanmak istediğimizi soran bir arayüz geliyor ekrana: MSN, Facebook, Gtalk... Ardından o servise ait kullanıcı adı ve şifrenizi girdikten sonra o hesabınızdaki kişileri ve listenizde olmayıp da yakın civardaki bilgisayarlarda olan Empathy kullanıcılarını kişi listenizde görebiliyorsunuz. Aynı şekilde başka servislere ait hesaplarınızı da etkinleştirebilmek için listenizde sohbet hesapları seçeneğine gelip ekle dedikten sonra istediğiniz servislerdeki hesap bilgilerinizi ilkinde yaptığınız gibi girebiliyorsunuz ve farklı hesaplarınızdaki kişiler arka arkaya, her servisin kişi listesi bir bütün olacak şekilde sıralanıyor. Durumunuzu ise hem sohbet penceresinden hem de “MeMenu” adı verilen gösterge uygulamasından kısayol ile değiştirebilirsiniz.

Gelelim bizim en çok hoşlaştığımız özelliğine : masaüstü paylaşma. Empathy bu özelliğini Vinagre adı verilen bir sanal ağ hesaplama istemcisi sayesinde GNOME masaüstünde uygulanabilir kılıyor. Masaüstü paylaşımını kullanabilmeniz için öncelikli şart, karşı tarafın da Empathy programını kullanıyor olması; yani 'her iki tarafın da özgürlükçü olması' lazım. :) Nasıl kullanılacağına gelecek olursak; konuşma penceresinde kişiler(contact) sekmesinde dosya transferi, sesli ve görüntülü arama gibi seçenekleri göreceğiniz gibi ayrıca “masaüstünü paylaş” adında bir seçenek daha var. Bu seçeneği seçtiğiniz zaman karşı tarafın masaüstünde yeni bir pencere açılır ve uzaktaki kullanıcı olarak adlandırabileceğimiz bu arkadaşınız sizin masaüstünüzü görmekle kalmayıp uygulamaları da çalıştırabilir(tabii onun yaptığı her şeyi siz da kendi masaüstünüzde görebiliyor oluyorsunuz). Yani ekranda bir adet imleç bulunuyor ve siz kendi imlecinizi hareket ettirmediğiniz sürece imlecin kontrolü diğer kullanıcıda oluyor. Bu özelliğin en güzel yanı birileriyle bir konu üzerinde çevrimiçi tartışılacağı veya bir programın vs. kullanımı anlatılacağı zaman adım adım takip edebildiğiniz için ve aynı zamanda istediğinizde masaüstüne müdahale edebildiğiniz için gayet etkileşimli bir ortam yaratılmış olması. Bu uygulamayı sonlandırmak için ise uygulamayı çalıştırdığımızda GNOME panelinde çıkmış olan masaüstü paylaşımı simgesi üzerine sağ tıkladığımızda çıkan bağlantıyı sonlandır seçeneğine tıklamamız yeterli. Ayrıca masaüstünde paylaşım sırasında çıkan o simgeye tıkladığınızda “uzak masaüstü ayarları” başlığı altında bir pencere çıkacaktır. Burada diğer kullanıcıların masaüstünüzü görmeleri ya da görmek için şifre istemeleri gibi ayarları da yapabilirsiniz. Buradan paylaşımın etkinliğini direk iptal de edebilirsiniz. Son olarak, aynı pencerede bilgilendirme simgeleri hakkında da değişiklikler yapabilirsiniz.

Nasıl Kurulur?

Üç farklı şekilde kurulum mümkün:

  1. Panelden Uygulamalar/Ubuntu Yazılım Merkezi'ne girip Yazılım İndir seçeneğindeyken Empathy'i aratıp indirebilirsiniz.
  2. Panelden Sistem/Yönetim/Synaptic Paket Yöneticisi yolunu izleyerek yine Empathy yazıp aratarak indirebilirsiniz.

  3. Ben Terminal çocuğuyum diyorsanız:

    ~$ sudo apt-get install empathy

    ile de indirebilme imkanınız var. Ancak daha işlevsel ve bütünsel kılmak istiyorum ben Empathy'mi diyorsanız daha fazla paket yüklemeniz de mümkün. Örneğin; SIP, MSN, IRC, ses ve video özelliklerini desteklemesi için tek seferde işi halletmek istiyorum diyorsanız ise aşağıdaki kod işinize yarayacaktır:

~$ sudo apt-get install telepathy-sofiasip telepathy-butterfly telepathy-idle libtelepathy-farsight0 python-tpfarsight

Tüm eksikliklerine rağmen Empathy, Linux kullanıcılarının beğenisini kazanmaya yazılım hatalarını eleyerek devam ediyor. Karşılaştığınız sorunlarla başa çıkabilmek için biraz 'Google araştırması' yapmanız yeterli. Eğer sunulan çözümler de işe yaramıyorsa bu bir yazılım hatasıdır ve geliştiriciler tarafından başa çıkılmaya çalışılıyor demektir. Yine de, şu an için bir Linux kullanıcısına yeteri kadar imkan sunmakta. Umarım sizi bu programla ilgili biraz da olsa bilgilendirebilmişimdir. Daha fazla bilgi almak isterseniz, Türkçe kaynak sıkıntısı da sizin için dert değilse, kaynak olarak kullandığım adreslerden faydalanabilirsiniz. Bir sonraki karşılaşmamızda görüşmek üzere!

Kaynaklar