Merhaba E-Bergi okuyucuları. Bu ay ilk yazımla karşınızdayım. Size dosya sistemleri hakkında bilgi vereceğim.

Nedir Bu Dosya Sistemi?

Bilgisayarlar bilgileri depolarken (harddisk, CD/DVD, USB bellek vs. ortamlarda) onlara daha hızlı ve kolay bir şekilde ulaşabilmek için bir takım düzenlemeler yapar. Neyi nereye yazacağının, nereden okuyacağının kaydını tutar. Bilgileri depolarken kullandığı bu düzenlemeye dosya sistemi diyoruz. Doğal olarak birbirinin yerine kullanılabilen pek çok dosya sistemi var. Birazdan bunlara da kısaca değineceğim.

Ne İşe Yarar Bu Dosya Sistemi?

En sade şekliyle, dosyaların kayıt ortamında düzen içinde olmalarını sağlar. Sonradan aradığımız bilgiye kolay bir şekilde ulaşmamız, dosyaları belli kriterlere göre gruplandırmamız (örn. klasörler) ve birtakım gelişmiş işlemler (paylaşım ve güvenlik gibi) dosya sisteminin görevidir.

Ne Tür Dosya Sistemleri Var?

Tam olarak bir sayı vermek pek mümkün değil. Sonuçta ihtiyaçlar ne kadar değişiyorsa sistemler de o kadar değişiyor. Açıkçası, ben 15'ten sonrasını saymadım :) Eğer isimlerini merak eden varsa bir kısmı: adfs, affs, autofs, cifs, coda, coherent, cramfs, debugfs, devpts, efs, exfat, ext, ext2, ext3, ext4, fat16, fat32, hfs, hfsplus, hpfs, iso9660, jfs, minix, msdos, ncpfs, nfs, nfs4, ntfs, proc, qnx4, ramfs, reiserfs, romfs, smbfs, sysv, tmpfs, udf, ufs, umsdos, usbfs, xenix, xfs, xiafs Tabi ki seçenekler bunlarla sınırlı değil; ama bunlardan biri sizin işinizi görecektir :)

Hangisini Kullanmalıyım? Avantajları/Dezavantajları Neler?

Bunu söylemek güç. Sonuçta hepsinin de kendine göre avantajı/dezavantajı var. Ama kısaca en çok karşımıza çıkan birkaç tanesinden bahsedeyim.

ext2/ext3: GNU/Linux dağıtımlarının en çok kullandığı dosya sistemi. Yazılan bilginin mümkün olduğunca tek parça halinde yazılmasını ve okuma/yazma veriminin yüksek olmasını sağlamak için günlük adlı özel bir sistem kullanır (aslında ext3, ext2'nin günlük eklenmiş halidir.) Şahsen benim de gözde dosya sistemimdir ext3 :) Uzun dosya isimlerine (255 karaktere kadar), büyük (2TB'a kadar) dosyalara ve büyük (16TB'a kadar) depolama birimlerine destek verir. Bu avantajlarının yanında, Windows işletim sistemlerinde kullanılamaması bir nebze eksiklik diyebilirim. Zira, eğer benim gibi hem Linux hem Windows kullanıyorsanız, Linux'ta kullandığınız ve ext2 veya ext3 dosya sistemli diskinizi Windowsta kullanamayacağınız anlamına geliyor. Böyle bir durumda her iki sistemde de kullanacağınız dosyaları, ikisinin de kullanabildiği bir sistemi kullanmanız gerekiyor.

FAT16/FAT32: Windows ve DOS serisinin emektar dosya sistemi. Çoğu USB disk ve müzik çalar FAT32 kullanır halde geliyorlar. Oldukça yaygın bir sistem. Dosya isminde 8 karakter + 3 karakterlik uzantı sınırlaması mevcut. Belirtmem gereken belki de en önemli nokta, 4GB dosya sınırlaması var. Yani boyutu 4.00GB'tan büyük olan bir dosyayı FAT32 dosya sistemi kullanan bir diske yazamazsınız.

iso9660: CD'lerde kullanılan bir dosya sistemi. Eski/yeni hemen hemen her bilgisayarda kullanılabilir. CD'ler için standarttır diyebilirim. Dosya isimlerinde 8+3 karakter, dosya boyutunda ise 4GB sınırlaması mevcut.

UDF: iso9660 dosya sisteminin DVD'lerde kullanılan ve yeni bilgisayarlar için daha uygun olan yeni bir şekli diyebilirim. Eski bilgisayarlarda çalışmama ihtimali var.

NTFS: Windows XP ve daha sonraki işletim sistemlerinde varsayılan olarak kullanılan, 1993 yılında ortaya çıkan dosya sistemi. Hem Windows hem Linux tarafından kullanılabiliyor (Mac OS da dahil aslında.) Önceden kullanılan FAT32'ye göre gelişmiş bir yapısı vardır. 16 EB (exabyte = 264 bayt) dosya boyutu, yaklaşık 4 milyar dosya sayısı, 255 karakter dosya ismi ve 256 TB disk boyutu sınırlaması bulunuyor.

Bu kadar biçim içinde hangisini kullanacağınıza karar veremediyseniz telaşa kapılmaya gerek yok. Eğer özel bir ihtiyacınız yoksa, Windows işletim sistemlerinde NTFS, Linux işletim sistemlerinde ext3 son derece yeterli olacaktır.

Evet, yazımın sonuna geldim. Umarım yararlı olacaktır. E-Bergi'li iyi günler dilerim :)

Kaynaklar