Bu ay sizlere anlatacağım kişinin bilgisayar bilimine muhteşem katkıları olmuştur. Eğer bilgisayar bilimine merakınız varsa kesinlikle hakkında birşeyler duymuşsunuzdur. Evet Alan Turing’ten bahsediyorum. 12 Haziran 1912’de İngiltere’nin Londra kentinde doğan ve 7 Haziran 1954’te vefat eden Alan Turing bu kısa zaman aralığında yaptıkları sayesinde, bilgisayar bilimi adına çok büyük gelişmelere sebep olmuştur.

Turing makinesi adından da anlaşılabileceği üzere Alan Turing’in geliştirmiş olduğu sanal bir makinedir ve bilgisayar bilimine katkısı çok fazladır. Bu makineden biraz bahsedecek olursak; Turing makinesi bir hesap yöntemini belirli bir yol izleyerek yapan bir makinedir. Bu hesaba giren veya çıkan sayıların büyüklüğü makine için önemli değildir. Önemli olan şey sınırlı bir zaman aralığında bir çözümün var olup olmadığıdır. Bu yüzden sanal makinemizi tasarlarken sonsuza kadar uzanan girdi ve çıktı değerleri düşünmemizde bir sakınca yoktur. Her işlem esnasında gerekli değişiklikleri yapmak için bir yer belirleyicisine de ihtiyacımız olacaktır. Tüm bunları sağladıktan sonra karşımızda bir Turing makinesi görüyor olacağız.

Turing makinesi sadece çözüm üretmeye yaramaz, aynı zamanda bir sorunun çözülemeyeceğini de kanıtlayabilir. Örnek verecek olursak: Hilbert’ın “Geniş kapsamlı fakat iyi tanımlanmış bir sınıfta bulunan tüm matematik problemlerini çözümlemek için mekanik bir yöntem var mıdır?“ sorusunu Alan Turing, herhangi bir m sayısı girdi olarak verildiğinde herhangi bir Turing makinesi “Dur” komutuna gelebilecek mi gelemeyecek mi düşünce tarzına çevirerek sorunun çözülmesinin imkansız olduğunu kanıtlamıştır.

Bir bilgisayarın düşünebilme yetisine sahip olup olamayacağı önemli bir sorundur. Yapay zekanın varlığını savunanlara göre bu mümkündür savunmayanlara göre ise mümkün değildir. Turing testi bu soruna pratik bir çözüm getirmiştir. Turing testinde insanlardan bir kişi yargıç olarak seçilir ve başka bir gönüllü ile bir bilgisayar kapalı odalara konur. Yargıç bilgisayara ve insana kimin kim olduğunu bilmeden aynı soruları sorar ve aldığı cevaplar sayesinde kimin bilgisayar kimin insan olduğunu bulmaya çalışır. Eğer test sonunda yargıç bulmamışsa bilgisayar testi geçmiş sayılır.

Alan Turing 2. Dünya Savaşı esnasında Almanlar’ın ünlü şifreleme makinesi Enigma’nın algoritmasını çözerek savaşın seyrini değiştiren isimlerden birisidir. Turing, savaşta göstermiş olduğu başarılar sebebiyle savaş kahramanı ilan edilmiştir.

Alan Turing Princeton’da tez çalışmalarını sürdürmekteyken tez hocası Alonzo Church ile birlikte Church-Turing hipotezini oluşturmuşlar ve matematik tarihine isimlerini altın harflerle yazdırmışlardır. Bu hipotez, Turing’in bilgisayar bilimi ile yakınlığından dolayı, tahmin edilebileceği üzere algoritmalar üzerinedir. Hipoteze göre bir algoritma ile tarif edilebilecek tüm hesaplamalar dört işlem, projeksiyon, tarama ve eklemleme operasyonları ile tanımlanabilecek hesaplamalardır.

1952 yılında bir erkekle olan ilişkisini kabul ettikten sonra eşcinsellik suçu ile yargılanan Alan Turing, bir sene boyunca östrojen iğnesi olmaya mahkum edilmiştir. Ayrıca Turing bilgisayar biliminin Nobel’i sayılacak Turing ödülüne de adını vermiştir.

1954 yılında Bay Turing potasyum siyanid zehirlenmesi sebebi ile vefat etmiştir. Sonradan yapılan araştırmalarda ölmeden önce yemiş olduğu elmanın zehirli olduğu görülmüş ve olayın bir intihar olduğu tespit edilmiştir. Bilgisayar biliminin kurucularından sayılan Alan Turing’e bize sunduğu olanaklar sebebiyle teşekkür ederek yazımı sonlandırıyorum..

Kaynaklar:

• Wikipedia
• Bilgisayar ve Zeka (Roger Penrose-Tübitak Popüler Bilim Kitapları)