Sevgili e –bergi okurları bu hafta yirminci yüzyılın en değerli zekalarından biri, Andrey Nikolayevich Kolmogorov’un hayatına göz atacağız. Kendisi geniş kültürel birikimi, tarihe, biyolojiye, mühendisliğe, matematiğe ve eğitime olan ilgisiyle çağdaşları arasında parlamıştı. Bunun yanı sıra eğitime verdiği değer sayesinde Sovyetler Birliği’nin eğitim reformunda da en aktif rollerden birini üstlenmişti. Hayatı boyunca pek çok ödül almış olan Kolmogorov, daha çok Olasılık Kuramıyla tanınsa da; harmonik analiz ve algoritmalarla modern matematiğe büyük katkılarda bulunmuştur. Bilginin taşınması ve işlenmesi konusunda yaptığı araştırmalarla, Kolmogorov Karmaşıklığı adıyla da bilinen Algoritmik Bilgi Teorisini geliştirerek günümüz bilgisayarlarının gelişiminin öncüsü olmuştur.
Kolmogorov, 25 Nisan 1903 yılında Rusya’nın Tambov şehrinde doğmuştur. Dedesi Yakov Stephanovitch Kolmogorov, Uglih şehrindeki en önemli aristokratlardan biriydi. Annesi, Andrey Kolmogorov’u doğururken öldüğü için Kolmogorov teyzesiVera Yakovlevna Kolmogorova tarafındanyetiştirilmiş ve annesinin kızlık soyadını almıştır. Hayatının ilk dönemlerinde biyoloji ve tarihe ilgi duyan Kolmogorov teyzesiyle birlikte yedi yaşındayken Moskova’ya taşınmıştır. Vera Yakovlevna, yüksek fikirli, idealist ve eğitime önem veren bir kadındı. Kolmogorov, teyzesini annesi gibi görmüş ve Vera Yakovlevna ölene kadar ona büyük saygı duymuştur. Babası hakkında bilinen çok az şey olmasına karşın, iyi bir agronomist (tarım uzmanı) olduğu bilinmektedir. Çok genç yaşta çalışmaya başlayan Kolmogorov, bir süre trenlerde kondüktör olarak çalışmıştır. Bu süreç içerisinde “Matematikte Yeni Fikirler” adlı kitaptan edindiği bilgilerle kendini geliştirmiştir. Buna rağmen hangi dalda ilerleyeceği konusunda kararsızlıklar yaşayan Kolmogorov, Moskova Devlet Üniversitesi’nde eğitime başladı ve matematiğe inanılmaz bir yeteneği olduğunu fark ettirmesi uzun sürmedi.
Eğitim hayatında Nikolai Luzin’i, Rus matematikçi, örnek alan ve ona hayranlık duyan Kolmogorov analitik fonksiyonlar ve set teorisi üzerinde çalışmalar yaptı. 1921-1922 yılında Fourier Serileri üzerinde yaptığı çalışmalar sonucu ilk matematiksel sonucunu aldı ve Luzin’in öğrencisi oldu. 1924 yılında olasılık konusuna ilgi duymaya başlayan Kolmogorov, 1933 yılında ilk kez E.Borel’in 1909 yılında ortaya attığı Olasılık Kuramını mükemmelleştirdi.Gnedenkokuramla ilgili şöyle demiştir: “Olasılık teorileri tarihinde ispatlanmış noktaları ve yerleşmiş trendleri böylesine değiştirebilecek bir çalışma daha bulmak imkansızdır. Aslına bakarsanız bu çalışma teorinin gelişimini tamamen değiştirmiştir”.
Kolmogorov, öğrencilik hayatında matematik dalında pek çok makale yazıp, başka okullarda dersler verdi. 1929 yılında doktorasını tamamladı ve Moskova Devlet Üniversitesi’nin Matematik ve Mekanik Enstitüsü’ne üye olmaya hak kazandı. Hayatının sonuna kadar bu kurumun üyesi olmaya devam etti. 1931 yılında, henüz 28 yaşındayken Moskova Devlet Üniversitesi’nde profesörlüğe başladı.
1930-1940 yılları arasında altmıştan fazla makale yayımlayan Kolmogorov çalışmalarını topoloji, istatistik, mantık, türbülans hesaplamaları, matematiksel biyoloji gibi konulara genişletti.
İlerleyen yaşlarında çalışmalarına devam eden bu muhteşem zeka için sırada bilgi teorisini geliştirmek vardı.Israil Gelfand ve AkivaYaglom ile ortak yürüttüğü çalışmalar sonucunda bilgi büyüklüğünü matematikselolarak açıklamayı başardı.
Hayatı boyunca matematikten ve problemlerle ilgilenmekten vazgeçmeyen Kolmogorov yarattığı enerjiyle pek çok kişiyi etkilemiş ve ilham kaynağı olmuştur. Beşyüzden fazla makalede adı geçen Kolmogorov günümüzde kullandığımız bilgi aktarımın temellerini atmıştır. Öğretmenliği ve idealist yapısıyla bilimsel kimliğini adım adım öteye taşıyan Kolmogorov kuşkusuz ki yirminci yüzyılın en etkin ve üretken zihinlerinden.
Kaynakça: