Advanced Micro Devices (AMD) HyperTransport teknolojisi1ni şu şekilde tanımlar: “HyperTransport teknolojisi, mevcut bazı teknolojilerin 48 katı daha hızlı şekilde bilgisayarlar, sunucular, gömülü sistemler ile ağ ve telekomünikasyon donanımları içerisinde yer alan entegre devreler arasındaki iletişim hızının artırılmasına yönelik olarak tasarlanmış; yüksek hızlı, gecikmesi düşük, iki nokta arası bir bağlantıdır. HyperTransport Teknolojisi bir sistemdeki veriyolu sayısını azaltır ve bu şekilde sistemdeki darboğazları azaltarak günümüzün hızlı mikroişlemcilerinin üst düzey çok işlemcili sistemlerde sistem belleğini daha etkin olarak kullanmasını sağlar.”[2] Buna göre Hyper Transport teknolojisi, AMD işlemcilerinin kullandığı yüksek bant genişliği sayesinde son kullanıcıya yüksek hız vaat eden, düşük gecikmeli yanıtları ve düşük gecikme süresini amaçlayan, sunucu ve anaçatı[3] bilgisayarların işlemcileri arasındaki haberleşme süresini düşüren, noktadan noktaya data iletimini gerçekleştiren, çift çönlü seri ve paralel çalışan, yüksek bant genişliğine sahip ve düşük gecikme süresi özelliği ile güçlü bir teknolojidir. Kuzey Köprüsü ile işlemci arasında ya da birleşik Kuzey Güney Köprüsü ile işlemci arasındaki bağlantı için kullanılır.
Şekil 1: AMD işlemcisilerinde HyperTransport veriyolu [4]
“Köprü” çipi, anakart çipsetidir. Çipsetin üzerinde, bir ya da iki yongaya sahip olunabilinir. İki çipe sahip çözümlerde, RAM, Advanced Graphics Port (AGP) – Peripheral Component Interconnect (PCI) Express ve işlemci Kuzey Köprüsüne bağlıdır ve Kuzey Köprüsü, bunlar arasındaki iletişimi kontrol eder; IDE, USB, ağ kartı, PCI, ses kartı gibi tüm diğer çevre birimleri Güney Köprüsüne bağlıdır ve Güney köprüsü ilgili çevre birimlerini sürekli denetler. (Yukarıdaki şekilde Güney Köprüsü gösterilmemiştir.) Tek çipli çözümlerde, tüm donanımlar yalnızca bir yongaya bağlıdır.
AMD işlemcileri, iki harici veri yoluna sahiptir. Bu veri yollarından biri, işlemci ile RAM arasındaki veri yoldur ve “veriyolu hattı” olarak tanımlanır. Diğer veriyolu ise işlemci ile anakart işlemcisi vasıtasıyla diğer bilgisayar bileşenlerine dağılır ve HyperTransport olarak adlandırılır.
Şekil 2: HyperTransport, giriş ve çıkış işlemleri için ayrı iki veri yolu sağlar
Şekil 3: AMD Athlon XP & Duron İşlemcisinde Kuzey ve Güney Köprüleri
Hyper Transport, oyun sistemleri, tasarım gömülü, ağ donanımları, kişisel bilgisayarlar, iş istasyonları, sunucular ve süper dahil kritik uygulamalarında yüksek performans isteyen işletmeler ve kullanıcılar için yüksek performans ve verimlilik vaat eder. Ayrıca, performansa değer verenler için çok çeşitli yoğun uygulamaları; grafik ve 3 boyutlu görüntü işlemeyi, güvenlik işleme, gerçek zamanlı veri / paket analizi, medya işleme, ve ortak veri işleme dâhil birçok hizmeti desteklemektedir.
HyperTransport Technology Consortium [5]
Nisan 2001’de, yüksek teknoloji endüstrisi liderlerinden oluşan bir koalisyon, AMD'nin HyperTransport I/O bağlantı özelliğinin sistemlerle uyumlu hale gelmesi ve geliştirilmesini destekleyen, kâr amacı taşımadan gerçekleştirecekleri işbirliklerini duyurdular. Konsorsiyum, HyperTransport teknolojisinin uyum ve yayılmasını desteklemek, faydalarını düzenlemek ve yönetmek, bir test altyapısı üreterek bu teknolojiye pazarda hız kazandıracak araçları tahkik etmek amaçlarıyla kurulmuştur.
HyperTransport Teknoloji Konsorsiyomu'nun 2001 dönem Başkanı Gabriele Sartori’nin tanımına göre “Konsorsiyumun amacı HyperTransport teknolojisinin endüstriye uyum sağlamasını sağlamak, geliştirmek ve bu teknolojiyi pazara sürmektir. Bu teknoloji, şu an kullanılan teknolojilerden yeni teknolojilere düzgün bir geçiş sağlamak ve gerekli ölçeklenebilirliği ve gelecekte icat edilecek ürünler için band genişliğini desteklemek amacıyla dizayn edilmiştir."[6]
Teknoloji liderleri AMD, API Networks Inc., Apple, Cisco Systems, nVidia, PMC-Sierra, Sun Microsystems ve Transmeta "HyperTransport" teknolojisinin destekleyicileri olarak bir araya geldiler ve bu teknolojinin özelliklerinin geliştirilmesini yöneteceklerini açıkladılar. 180'den fazla bilgisayar ve iletişim şirketi, AMD'nin öncülüğünde HyperTransport teknolojisine kenetlenmiştir. [7]
Şekil 4: HyperTransport Technology Consortium’un tescilli logosu [8]
Hyper Transport'un gelişmesini sürdürmesi ve teknolojik liderliğini koruması için başta AMD olmak üzere Broad, Cisco, IBM, PMC, Dell, Acer, Gateway, HP, Lenovo, Sharp, Toshiba, Fujitsu, Fujitsu Simens, Sun ve Cray gibi endüstri lideri işletmeler çalışmalarına devam etmektedir. [9]
Şekil 5: HyperTransport Technology Consortium etrafında birleşmiş şirketler [10]
Şekil 6: HyperTransport Technology Consortium etrafında başlıklara göre birleşmiş şirketler [11]
Şekil 7: HyperTransport sürümleri [12]
Şekil 8: HyperTransport Teknolojisinin teknolojik evrimi [13]
Ek Bilgi
Intel’in kullandığı mimarilerde Kuzey ve Güney Köprüleri birbirlerinden bağımsız olabileceği gibi Kuzey Köprüsünün görevlerini işlemcinin yerine getirdiği modelleri de mevcuttur.
Şekil 9: Intel Pentium 4 işlemcilerinde Kuzey ve Güney Köprüleri Bu mimaride, Kuzey ve Güney Köprüleri birbirinden bağımsız çipler tarafından kontrol edilir.
Şekil 10: Intel Core i5 ve i7 ailelerinde Kuzey ve Güney Köprüleri _ Bu mimaride ise Kuzey Köprüsünün vazifelerini işlemci yerine getirir._
Kaynakça:
- HyperTransport, Texas merkezli kâr amacı taşımayan bir kuruluş olan HyperTransport Technology Consortium'un lisanslı bir ticari markasıdır.
- http://www.amd.com/tr-tr/innovations/software-technologies/server-solution/hypertransport
- (İngilizce) Mainframe
- http://www.hardwaresecrets.com/everything-you-need-to-know-about-the-hypertransport-bus/
- Commercial Technology and Trademark Licensing Rights, Technical Support Benefits, HTC Information and Updates gibi birbirinden farklı her üyelik sınıfı, farklı faydalar ve yıllık üyelik aidatı taşır. Üyelik avantajları ve üyelik aidatları için lütfen şu adresi ziyaret ediniz.
- http://www.donanimhaber.com/diger/haberleri/hypertransport-teknoloji-konsorsiyomunu-gerceklestirdi.htm
- http://www.donanimhaber.com/diger/haberleri/hypertransport-teknoloji-konsorsiyomunu-gerceklestirdi.htm
- http://www.hypertransport.org/default.cfm?page=NewsAndEventsImageLibrary&imageLibrarySwitch=HTCMaterials
- http://www.hypertransport.org/default.cfm?page=Products
- http://www.hypertransport.org/default.cfm?page=Products
- http://www.hypertransport.org/default.cfm?page=Products
- http://www.hypertransport.org/default.cfm?page=HyperTransportSpecifications
- http://www.hypertransport.org/default.cfm?page=Technology