Günümüzde hemen herkesin hayatında büyük bir yere sahip olan İnternet o kadar çok yaygınlaştı ki, hayatımızı onsuz yaşayamaz olduk. Gerek okulda, gerek iş yerlerimizde olsun hepimiz bir şekilde interneti kullanmak zorunda kalıyoruz. Bazılarımız da hayatını internet üzerinden kazanıyor. İnternet diyerek başladım yazıma bu ay. Evet, internetin hızı, çalışma şekli açısından çok önemli olan bir kavrama değineceğim bu yazımda. Kavramımız “Ağ Bağlantısı”.

Ağ Bağlantısı Nedir?

Ağ bağlantısı kavramına iki pencereden bakmalıyız. Ağ bağlantısı denildiğinde mutlaka düşünülmesi gereken internettir. Ağ bağlantısı kavramına bu yönden baktığımızda şöyle açıklayabiliriz: Ağ bağlantısı, bilgisayarımızın internete kablolu ya da kablosuz bir şekilde ulaşabilmesini sağlayan sistemler bütünüdür.

Diğer bir yandan bakıldığında ise ağ bağlantısı, birden fazla sayıdaki bilgisayarın yine kablolu ya da kablosuz bir şekilde birbiri ile veri alışverişinin yanında ortak donanım birimlerini kullanabilmelerini sağlayan sistemler bütünüdür.

Yalnız şuna dikkat edilmelidir ki; bilgisayar ağı kavramı ağ bağlantısı kavramının sadece bilgi alışverişinin ve ortak kullanımın sağlandığı kısmına dahil olmaktadır.

Ağ bağlantısı denildiğinde akla gelmesi gerekli olan terimlerin başında “sunucu” ve “kullanıcı” kavramları gelmektedir.

Kullanıcı ve Sunucu Kavramları

Ağ bağlantısı teknolojileri ilk geliştirildikleri zamanlarda, tüm ağın yükünü sırtında taşıyan bir ana bilgisayar ve bu bilgisayardan hem donanımsal hem de yazılımsal olarak çok çok düşük özelliklere sahip olan terminaller yani kullanıcı bilgisayarları var idi. Kendilerinde çok gelişmiş birimleri olmayan terminal denilen bu bilgisayarlar aynı zamanda ana bilgisayarın işlemcisini ve sabit diskini kullanıyorlardı. Ana bilgisayarın arızalanması sırasında bütün ağ elemanları devre dışı kalırken, aynı zamanda onarımlarının maliyeti de çok yüksek oluyordu. Ana bilgisayarların birimlerinin maliyeti de cabası idi.

Böylesi büyük bir sorunu ortadan kaldırmak isteyen geliştiriciler kullanıcı/sunucu adı verilen bir ağ modeli ortaya koydular. Bu modelde her bilgisayar kendi kendine çalışabiliyor iken yine eskiden de olduğu gibi ağa bağlanabilmek için sunucu adı verilen bir ana bilgisayara ihtiyaç duymaktadırlar. Kullanıcı olarak adlandırdığımız birimleri ,basitçe, kendinden başka bir bilgisayardan yardım isteyen birim olarak tanımlayabiliriz. Peki, bir bilgisayarın hem kullanıcı hem de sunucu olmak gibi bir hakkı var mıdır? Tabii ki vardır. Eğer bir bilgisayar başka bir bilgisayarın sahip olduğu bir çevre elemanını kullanıyor ise bu durumda kullanıcıdır; aynı zamanda kendinde bulunan bir yazılımı bir başka bilgisayar ile paylaşıyor ise sunucudur.

Ağ bağlantıları kurulurken kapsadığı alana dikkat edecek olursak, 3 tip ağ çeşidi bulunmaktadır:

• Yerel Alan Ağları(LAN)
• Metropolitan Ağlar(MAN)
• Geniş Alan Ağları (WAN)

Yerel Alan Ağları

İsminden de anlaşılabileceği gibi yerel alan ağları, bir yerleşke ya da kuruluşta kullanılan dışarıya kapalı ağlardır.

Bilgisayarlar arası mesafenin 1 kilometreyi geçmediği bu ağ çeşidi genellikle internete bağlanabilmek ya da basit uygulamaların ortak kullanımı için kullanılır.

Metropolitan Ağlar

Yerel alan ağlarının biraz daha gelişmiş hali olan bu ağ tipi genellikle üniversitelerin yerleşmelerinde ve büyük iş yerlerinde kullanılmaktadır.

Geniş Alan Ağları

Yerel alan ağlarının birleşiminden oluşan bir ağ çeşidi olan geniş alan ağlarında yönlendirici ve çoklayıcı gibi donanım birimlerinin bulunmaktadır.

Ağ bağlantıları kurulur iken bilgisayarların birbirine bağlanış şeklini göz önünde bulundurduğumuzda, iki ana başlık olan LAN ve WAN topolojileri akla gelmelidir.

LAN İlingeleri (Topolojileri)

Yerel alan ağlarından kullanılan kayda değer 3 tip topoloji bulunmaktadır:

• Ortak Yol İlingesi(BUS)
• Halka İlingesi (Ring)
• Yıldız İlingesi (Star)

Ortak Yol İlingesi (BUS)

Bu topoloji çeşidinde tüm terminaller (bilgisayarlar) düz bir çizgi halinde sıralanmışlardır. Hatta bırakılan bilgiyi tüm terminaller görüyor olmasına karşılık, her bilgisayar kendine ait olan bilgiyi alır bu bilgi demetinden. Hattaki veri akışı çift yönlü olduğu için veri çakışması olabileceği düşünülmüş ve protokollerin bunu engellemek amaçlı kullanılmasına olanak sağlanmıştır. Bus topolojisi kurulurken koaksiyel kablo kullanılır. Her bir bilgisayar ağa T-konektörler ile bağlanır.

Avantajları;

• Kablo yapısı güvenlidir.
• Yeni bir istasyon eklemek çok kolaydır.
• Merkez birime ihtiyaç duyulmaz.

Dezavantajları;

• Ağda en fazla 30 bilgisayar bulunabilir.
• Ağın uzunluğu ince koaksiyelde 185, kalın koaksiyelde 500 metreden fazla olamaz.
• Bir istasyon arızalandığında tüm ağ devre dışı kalır. Bu yüzden arıza tespiti zordur.

BUS topolojisi performans açısından en düşük topolojiler arasındadır. Bu topoloji çeşidinde her bilgisayar arası uzaklık en az 0.5 metre, en fazla 500 metre olmaktadır. Bu ağ çeşidinde bir ağ içerisinde en fazla 30 bilgisayar bulunabilmektedir.

Halka İlingesi (Ring)

Avantajları;

• Kablo yapısı güvenlidir.
• Yeni bir istasyon eklemek çok kolaydır.
• Merkez birime ihtiyaç duyulmaz.

Dezavantajları;

• Ağda en fazla 30 bilgisayar bulunabilir.
• Ağın uzunluğu ince koaksiyelde 185, kalın koaksiyelde 500 metreden fazla olamaz.
• Bir istasyon arızalandığında tüm ağ devre dışı kalır. Bu yüzden arıza tespiti zordur.

Bu ağ çeşidinde tüm bilgisayarlar bir halkanın elemanları konumundadırlar. Ağa düşen her bilgiyi BUS topolojisinde de olduğu gibi tüm bilgisayarlar görür fakat bilginin adresi ile kendi adresi uyum gösteren bilgisayara iletilir. Eğer bilgi hiçbir bilgisayar tarafından alınmamış ise bilgi devre dışı kalır.

Yıldız İlingesi (Star)

Bu ağ çeşidinde merkezde bir sunucu bilgisayar bulunuyor iken tüm kullanıcı bilgisayarlar bu bilgisayara bağlıdır.

Bu sistemde, gönderilecek veri ilk önce merkezi birime gönderilir. Bu merkezi birim de ağın düzenini sağlayacak şekilde bu veriyi hedef bilgisayarlara iletir. Genel olarak bu merkezi birime HUB ya da SWITCH (anahtar) denilmektedir.

Kullanılan ağ kartına göre hızının değişebildiği bu ağda, merkez ile istasyonlar arasındaki mesafe en fazla 100 metre olabilir.

Merkezdeki birimin üzerindeki ışıkların yanıp yanmaması durumuna bakılarak arızalı istasyonun bulunabilmesi tüm ağın güvenliğini sağlamaktadır.

Avantajları;

• İstasyonların arızalanması ağı etkilemez.
• Ağa yeni bir istasyon eklemek çok kolaydır.
• Ağ yönetimi kolaydır.
• Kullanılan ağ elemanına göre ağın hızı artırılabilir.

Dezavantajları;

• Merkezde oluşacak arıza tüm ağın devre dışı kalmasına neden olabilir.
• Her bir istasyon için ayrı bir koaksiyel kablo kullanılacağından maliyet yüksek, kablo kirliliği çoktur.

WAN İlingeleri

WAN topolojisi düşünüldüğünde akla gelmesi gereken başlıca iki tip topoloji vardır:

• Ağaç Topolojisi
• Örgü Topolojisi

Ağaç İlingesi

Hiyerarşik topoloji olarak da bilinen ağaç topolojisinde, ağacın merkezinde bir bilgisayar bulunuyor iken tüm büyük sorumluluklar bu bilgisayara aittir. Bu sistemlerde dallanma arttıkça görevi en az olan bilgisayara doğru bir geçiş gözlenmektedir.

Örgü İlingesi

Mesh Topoloji de denilen örgü topolojisinde ağ yapısı incelendiğinde belirli bir düzen görülmemektedir. Her bilgisayar kendine en yakın olan bilgisayara bağlanmaktadır.

Bu sayımızda ağ bağlantıları alanının temelini oluşturan bir konuya değindik. Bir sonraki sayımızda kablolu ve kablosuz bağlantı kurulumu konu başlığı ile görüşmek dileğiyle.