Herkese Merhaba;

Malum okullar açıldı,bir çoğumuzun dersleri başladı bile.. Ama tatili iple çekip, elimize haritayı alıp kaçacağınız günleri iple çekmektesiniz sanırım. Bu yazımızda, haritadan daha işlevli ve kolay kullanılabilen, “Sora sora Bağdat bulunur.” deyimini tedavülden kaldırabilecek bir teknolojiden bahsedeceğim: Navigasyon ve Navigasyon cihazları... Siz de mi yaz tatilinizde bilmediğiniz yerleri kaybolmadan gezmek/görmek istiyorsunuz? :) Başlayalım o halde..

Navigasyon kelime anlamı olarak ; bir aracın bir yerden başka bir yere hareketinin planlama-okuma-kontrol etme süreci yolculuk ve hatta eski Türkçesiyle seyrüsefer anlamlarına gelir. İngilizce navigation (yolculuk, dolaşma) kelimesinden Türkçemize bu şekilde geçmiştir. Bir başka deyişle navigasyon; söz konusu taşıtın bulunduğu yerdeki yüksekliğini, yerini ve muhtemel zamana bağlı değişimlerine verilen isimdir.

Navigasyon uygulamaları hemen hemen insanlığın varolmasıyla birlikte kullanılmaya başlanmıştır. Milattan önce 1100 yıllarında Fenikeliler yıldızları kullanarak yolculuk yapmışlardır. Bu olay bilinen ilk navigasyon hareketidir. Milattan sonra 100 yıllarında Batlamyos; deniz-tablo çalışmaları yapmıştır. Teknolojinin gelişmesi navigasyon uygulamalarında da kendini göstermiş ve bu gelişme zaman ve uçuş açısından daha güvenli ve verimli yolculukları doğurmuştur. Modern navigasyon teknikleri şunlardır;

  1. Dead-reckoning (Ölü Hesabı): Milattan sonra 1492 yılında Colombus tarafından bulunan bu metotta; kişi aracın hızını ve yönünü (speed and course) kullanarak bir önceki yere ulaşır ve ulaşılan yeni pozisyona DR pozisyonu denir. Belirlenen bir önceki pozisyona dayanarak bilinen hıza, harcanan zamana ve yöne göre kişinin son pozisyonunu bulma ve güncelleme süreci olarak da tanımlanabilir.
  2. Atalet navigasyon (inertia navigation) Newton'ın yerçekimi yasasını bulmasıyla M.S. 1687 yılında ortaya çıkmıştır. DR'yi baz alan modern atalet navigasyon sistemleri (modern inertial navigation systems); dıştan herhangi bir referans güce ihtiyaç duymadan; bir aracın yerini, yönünü ve hızını (yönü ve şiddeti ile) sürekli izlemek için hareket sensörleri ve bilgisayar kullanan navigasyon yardımcılarıdır. Atalet navigasyon sistemleri oldukça doğru pozisyon bilgilerine ulaşmada yardımcı oldukları için yaygınca kullanılırlar.
  3. Pilotage (Kılavuzluk): Bir yerin coğrafi ve hidrografi (deniz haritacılığı) özelliklerini kullanarak yer belirleyen bir tekniktir.
  4. Celestial (Gökle İlgili) Navigasyon: Güneşin, ayın, gezegenlerin ve navigasyonel yıldızların (Parlak yıldızlar oldukları için gökle ilgili navigasyon sistemlerinde kullanılırlar.) pozisyonlarının gözlenmesi esasına dayanır. Gökle ilgili ölçümler; tablolar, küresel trigonometri ve takvimler aracılığı ile pozisyon çizgilerine indirgenirler.
  5. Elektronik Navigasyon: Yer belirlemede herhangi bir elektronik aletin kullanıldığı yöntemdir. Başlıca 3 bölüme ayrılır;

  • Radyo Navigasyonu: Radyo navigasyonunda; dünya üzerinde bir yeri belirleyebilmek için radyo frekansları kullanılır. Radyo yönü belirleyici sistemler (radyo kaynağının yönünü bulmaya yarayan bir araç) ya da hiperbolik sistemler (DECCA-- hiperbolik düşük frekans radyo navigasyonu, OMEGA-- 6 milletle birlikte Amerika tarafından yönetilen, hava araçları için dünya çapında kullanılan navigasyon ve LORAN-C-- LOng RAnge Navigation,geniş çaplı navigasyon=alıcının hızını ve yerini belirleyebilmek için çoklu vericiler kullanan düşük frekanslı alıcıların olduğu karasal radyo navigasyonu) tarafından radyo dalgaları yer belirlemekte kullanılr. Bu hiperbolik sistemler özellikle 1940- 50 lerde sıkça kullanılmaktaydı. * Radar Navigasyonu: Pozisyonları belli objelerin ölçülen yere göre uzaklığını belirleyebilmek amacıyla radar kullanılır. * Uydu Navigasyonu (Satellite Navigation): Dünya Çapında Navigasyon Uydu Sistemi (Global Navigation Satellite System, GNSS) dünya çapında bir kapsamayı sağlayan uydu sistemi için kullanılan bir terimdir. GNSS; elektronik alıcıların, birkaç metre yarıçapında, radyodan uydulara ışıkla iletilen zaman sinyallerini kullanarak yer bulmaya olanak tanır. * 2007 yılı itibariyle Dünya Çapında Yer Belirleyici Sistem (Global Positioning System, GPS) GNSS tarafından en etkili sistem ilan edilmiştir. GPS; ilkel mikrodalga sinyallerini ileten ve GPS alıcılarının onların yeri, hızı, yönü ve zamanı hakkında bilgilendirilmesine olanak sağlayan, en az 24 yıldızdan oluşan bir takımyıldız kullanır. GPS; Amerika Federal Savunma Bölümü tarafından geliştirilmiştir.İlk kuruluş hedefi tamamen askeri amaçlar için olan GPS alıcıları yön bulmakta, askeri çıkartmalarda ve roket atışlarında kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Ancak, 1980'lerde GPS sistemi sivil kullanıma da açılmıştır. GPS cihazları şu an askeri, araştırma, havacılık ve referans saat gibi alanlarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Günümüzde GPS, görme engellilere yardımcı olmak amacıyla da kullanılmaktadır.

Bu yazıda sizlere; yaygın olarak GPS sinyalleri sayesinde kişiyi bulunduğu yerde konumlandırarak, varış noktasına kadar rota hesaplayan, sesli ve görsel yönlendirme yapan ve gidilen yer hakkında coğrafi bilgiler veren navigasyon-yön bulma cihazları hakkında bilgilendirmeye çalıştım. Siz de mi kaybolmak istemiyorsunuz? :) O halde hemen bir navigasyon cihazı edinin ve gezmeye başlayın. :) İyi gezmeler..

Kaynaklar: