Günümüzde Linux yaygın olarak kullanılan bir işletim sistemi değildir. Bununla birlikte Linux kullananların büyük bir bölümü mutlaka bir Windows sürümü kullanma zorunluluğu hisseder. Kullanıcıları böyle böyle düşünmeye iten bazı etkenler var, ki bunlardan en önemlisi, Linux’ta oyun çalıştırabilme problemidir şüphesiz. Bu sorun tam olarak çözüme kavuşmasa da, bu konuda Linux kullanıcılarının boynu bükük değil tabi ki =). Bu yazımızda Linux dağıtımlarında Windows altında çalışan oyunları nasıl çalıştırabileceğimizi inceleyeceğiz.

Bilgisayar kullanımının günümüzde yaygınlaşmasını sağlayan en önemli etken oyunlardır. Yavaş yavaş oyun konsolu haline gelen bilgisayarlarla, PlayStation, Xbox, Nintendo ve daha bir çok oyun konsolunun oluşturduğu büyük bir pazar var ve hepimizin bildiği gibi bu pazarda çok büyük paralar dönüyor. Bu pazardan kendilerine daha fazla pay almak isteyen oyun konsolu üreticileri birbirleri ile yarışırken aynı durum bilgisayar dünyası için de geçerli.

Oyun dünyasında PC platformuna baktığımızda işletim sistemi olarak Windows’un tekel olduğunu görebiliriz. Ekonomik sebeplerden dolayı büyük oyun firmaları Linux için oyun üretmekten ya da zaten halihazırdaki Windows oyunlarının Linux sürümlerini çıkarmaktan çekinmekteler. Genel olarak Linux platformu için hazırlanmış oyunların Windows oyunlarından veya PlayStation, Xbox gibi oyun konsolları oyunlarından çeşitlilik olarak aşağı kalır bir yanı yok; ama bu oyunlar kullanıcıların taleplerini karşılayacak nitelikte değil. Buna ek olarak, artık kalıplaşmış olarak nitelendirebileceğimiz Need for Speed, FIFA, NBA, GTA, SIMS gibi oyunların da büyük bir kısmının ne yazık ki Linux sürümleri yok. Quake III (Open Arena), Counter-Strike 1.5, PES 3 ve daha birçok oyunun değişik yapımcılar tarafından yapılmış Linux sürümleri mevcut, ancak bunlar resmi sürümler değil. Örnek verecek olursak Counter-Strike 1.5’in Linux sürümünün, bu oyunun asıl yapımcısı olan Sierra firmasıyla hiçbir bağlantısı yok. Aynı durum Quake III ve PES 3 için de geçerli. (Bu oyunlar gönüllü kullanıcılar tarafından değiştirilip, Linux altyapısına uygun hale getirilmiştir.) Bununla birlikte bazı oyunların resmi olarak Linux sürümleri yapılmıştır ve hala da yapılmaya devam edilmektedir. Örneğin; SuperMario yerine SuperTux, Risk yerine Lux, Worms yerine Wormux ve daha birçok oyun sadece Linux için sıfırdan yazılmış olup, Windows’daki benzerlerinden hiç de geri kalır yanları yoktur. Ama bu oyunlar çok da kompleks oyunlar olmadığı için, oyuna aç kitlenin ihtiyaçlarını karşılayamamıştır. Bu açıdan tek çözüm sevdikleri oyunların Linux altyapısına uygun sürümlerini çıkmasını beklemek gibi dursa da, bunun gerçekleşmesi zor bir hayal olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Bu sorunu çözmek için bazı yazılım firmaları tarafından çeşitli emulatör programlar çıkarılmıştır.

Peki emulatör nedir?

Kısaca tanımını yapacak olursak emulatör, herhangi bir yazılım veya donanımın yaptığı işi, o yazılım ya da donanım olmadan farklı bir sistem altında yapabilmemizi sağlayan yazılımdır. Emülatörler sistemler arası farklılıkları gidererek bunu sağlarlar. Bu programlar aracılığı ile en başta oyunlar olmak üzere bir çok Windows uygulamasını Linux altında çalıştırabiliriz.

Yani şu durumda artık Windows’a muhtaç olmadığımızı söyleyebiliriz rahatlıkla. Ve şu da var ki, açık kaynak olması nedeniyle Linux, kullanıcıları tarafından programları yeterince geliştirilmiş ve hala da geliştirilmekte olan bir işletim sistemidir. Program bazında Windows’la yarışabilecek ve hatta onun nitelikçe çok üstünde olabilecek olan Linux, bu potansiyeli kesinlikle kullanmaktadır. Bunun üzerine %100’lere varan bir oranla Windows oyunlarını, Linux’ta oynayabildiğimizi düşünelim. Daha ne istiyoruz? Hem açık kaynak, bir kaç istisna haricinde tamamen ücretsiz programlar, daha az sistem gereksinimi ve daha fazlası.

Peki bu oyunları Linux altında nasıl çalıştıracağız? Çalıştırmak için gerekli olan programlar nelerdir? İlk olarak Wine (’WINE Is Not an Emulator’ kelimelerinin baş harfleri)‘den başlayalım. Wine, adının kaynağındaki gibi gerçekten bir emulatör değildir. Wine’nin yaptığı işi şu şekilde özetleyebiliriz. Her işletim sisteminin kendine has çalıştırılabilir dosya formatı bulunmaktadır (Windows’ta .com, .exe). Bu formatlar uygulamanın nereye nasıl kurulacağını, nasıl başlatılacağını ve işletim sisteminin kendine has olan kütüphaneleri ile nasıl iletişim kuracağını belirler. Bu kütüphaneler Windows’da .dll iken, Linux’ta .a ve .so’ya karşılık gelmektedir. Wine bu .a ve .so kütüphanelerini .dll kütüphanesine çevirerek o uygulamanın, sanki Windows kurulu bir makineye kuruluyor olduğunu sanmasını sağlar. Yani Wine, Win32 ile Unix arasında bir çevirici(converter) görevi görür. Ancak Microsoft firması, kendi sistemlerindeki .dll kütüphanesini geliştirdikçe Wine’nin etkisi yavaş yavaş azalmaktadır. Peki Wine bizim ne kadar işimize yarar veya Wine ile ne çalıştırabiliriz? Hemen söyleyelim ama pek heveslenmeyin. Wine bu konuda yeterli bir uygulama değil. Sınırlı sayıda birkaç eski oyun haricinde sorunsuz olarak çalıştırabileceğimiz fazla alternatife sahip değiliz. Yalnızca Half-Life, Counter Strike 1.5, PES 3, Quake III ve diğer bir kaç uygulama.

Wine bu kadar yetersizse ne olacak? Oyun oynamak için mutlaka Windows mu kurmalıyız? Tabii ki hayır. Transgaming firması bu konuda yapılabileceğin en iyisini yapmış. CEDEGA. CEDEGA’nın temelleri olarak nitelendirebileceğimiz program olan WineX, Wine’den daha etkili olmasına rağmen yine de yeterli bir program değildi. Ama daha sonra büyük bir değişim geçiren WineX, CEDEGA oldu.

Cedega bir DirectX emulatörüdür. Cedega ile, DirectX 9.0c destekli hemen hemen bütün oyunlar, her ne kadar Windows’daki kadar akıcı olmasa da Linux altında da sorunsuza yakın çalışabiliyor. Windows Vista ile piyasada daha da çok yer edecek olan DirectX 10 destekli oyunları ne yazık ki şu an için çalıştıramıyoruz. Ama yalnızca şimdilik. Cedaga’nın ileride çıkacak olan sürümlerinde DirectX 10 desteğinin de olması bekleniyor. Ama oyunları çalıştırmak için sadece DirectX 9.0c veya DirectX 10 desteği yetmiyor. Ayrıca:

  • Linux kernel 2.4 ya da üzeri
  • XFree 86 4.0 ya da üzeri (4.3 önerilir)
  • Glibc 2.2 ya da üzeri

Cedega’nın sorunsuz çalışması için diğer gerekenler. Ama zaten herhangi güncel bir Linux işletim sistemi kullanan bir kullanıcı için bunlara sahip olmak zor olmasa gerek. Bunlar sadece işin yazılımsal tarafı. Bunun bir de donanım tarafı var. Bilindiği üzere piyasada ATI, nVidia ve INTEL yongalı ekran kartları mevcuttur. Bilgisayarınıza Cedega kurup bu oyunları oynamanız için ekran kartınızda OpenGL-3D grafik desteği olması ve de ayarlarının tam olarak yapılması gerekir. Ayrıca yapılan çeşitli testler sonucu nVidia GeForce serisi ekran kartlarında ATI yongalı ekran kartlarına oranla biraz daha yüksek performans elde edilmiştir. Genel olarak Cedega her serisiyle nVidia ile daha uyumlu olarak çalışmaktadır. Bu demek değildir ki ATI ile verim alınmıyor, sadece nVidia yongalı ekran kartları ile daha yüksek “fps” (frame per second) oranıyla oynayabiliyoruz. Bu da oyunlarda kaliteyi büyük oranda artırıyor. 512 MB’lik önerilen RAM boyutu ise oyunları düzgün oynamamız için gereken diğer bir sistem gereksinimi. Tabi ki oyunları bilgisayarımıza kurduğumuz zaman unutmamamız gereken bir şey var: oyunların oynanabilmesi için gerekli olan sistem gereksinimi, Windows için gerekenden daha yüksek olabilir. Oyunları çalıştırmak için kullandığımız diğer programların da sistem kaynaklarını tüketebileceği unutulmamalıdır. Cedega ile ilgili tek eleştirilebilecek nokta ise ticari bir uygulama olması. Ama zaten senelerdir Microsoft, PlayStation vb.’nin oluşturmuş oldukları ticari ortam yüzünden oyun ve programlara yüzlerce dolar ödüyoruz. Bu uygulama için de belirli bir ücret ödemek anlamsız olmasa gerek.

Şimdi geldik yazının düğüm noktasına; Cedega nasıl kurulur? Uygulamalı olarak gösterelim. Önce Transgaming'in sayfasına giriyoruz. Cedega’nın sitesinde reklam sürümü bulunmamakla birlikte 14 günlük reklam sürümü arada sınırlı sayıda dağıtılmaktadır. Diğer yol olarak “Sign up” diyerek lisanslı üye oluyoruz. Aylık, 6 aylık, 1 yıllık gibi çeşitli seçenekler mevcut olmakla birlikte aylık lisans ücreti ortalama 5$’dır. Üye olup lisansımızı alıp ve de programı bilgisayarımıza indirdikten sonra kurmaya başlıyoruz. Zaten bu uygulamayı, kullandığımız Linux dağıtımına göre indireceğimizden dolayı kurmakta pek sorun yaşamayacağız. Uygun paketi indirip bilgisayarımıza kuruyoruz.

Kurulumun bittme aşamasında sizden kullanıcı bilgilerinizi isteyecek. İnternete bağlanıp küçük bir doğrulama sürecinden sonra bütün güncellemeleri(update) yapıp kurulumu bitiriyoruz. Sonra oyunumuzu kurmak için oyunumuzu optik sürücümüze yerleştiriyoruz ve Cedega penceresinden kurulum dosyasını bulup kurmaya başlıyoruz. Normal Windows kurulu makinemize oyun kuruyormuş gibi kurulumu yapıp bitiriyoruz.

NOT: Ancak bazı Windows oyunları, kurulum esnasında “Installshield” adı verilen Windows program kurucusuna ihtiyaç duyabilir. Bunun için DCOM98 ya da MSI (Microsoft Installer) kurulu olması gereklidir. Gerekli olan “DCOM98.exe” ve “INSTMSIA.exe” (Microsoft’un resmi sitesinde bulabilirsiniz) paketlerini bilgisayarımıza indirdikten sonra,

/usr/local/bin/wine dcom98.exe
/usr/local/bin/wine instmisa.exe

Komutlarını vererek kuruyoruz (Wine programı ile). Kurulum bittikten sonra istediğimiz zaman Cedega program menüsünden oyunumuzu seçip “Play” diyerek oynamaya başlayabiliriz.

Cedega’nın çalıştırabildiği oyunlardan bazı örnekler verecek olursak;

  • FIFA 07
  • NBA LIVE 2007
  • NHL 07
  • Madden 2007
  • FIFA World Cup 2006
  • Football Manager 2007
  • Grand Theft Auto: San Andreas
  • Half-Life 2 (tüm seri)
  • Need For Speed Most Wanted & Carbon
  • Pro Evolution Soccer 6
  • Quake 4
  • The Sims 2 (ve ek paketleri)
  • Worms 4: Mayhem
  • Elder Scrolls IV: Oblivion
  • Battlefield 2142

Ayrıca web sayfasından Transgaming firmasının veritabanına bakarak hangi oyunları hangi düzeyde oynayabildiğinize bakabilirsiniz.

Kaynaklar: